Ku poetyce þáttr

Opis od wydawcy

„Praca Marty Rey-Radlińskiej nie tylko podsumowuje wiedzę o þættir, ale przede wszystkim jest ważną i – co istotne – udaną próbą nowego spojrzenia na ów gatunek. Jeszcze wydatniej podkreśla wielowymiarowość tych tekstów oraz ich znaczące miejsce w literackim korpusie średniowiecznej Skandynawii” – z recenzji dr. hab. Jakuba Morawca, prof. UŚ.

Þættir, średniowieczne krótkie formy prozatorskie, nie mają ustalonej definicji, ponieważ ich różnorodność utrudnia określenie ostatecznych kryteriów pozwalających zaklasyfikować dany utwór do tej grupy staronordyckich tekstów prozatorskich. Jest to jednak fenomen literacki, który pod pozorną prostotą formy ukrywa niezwykłe bogactwo treści.

Þættir eksponują swą literackość. Normy zwykłej komunikacji zostają tu zawieszone; następuje jej „zagęszczenie”. Teksty te przekraczają granice formy, pozostając właściwie nieuchwytne dla badaczy, poszukujących w nich schematycznego porządku i sztywnych reguł.

Z przedstawionych w niniejszej książce analiz można wysnuć wiele ogólnych wniosków, które mają charakter teoretycznych zbliżeń, ukazujących z różnych stron fenomen þættir i ich poetyki. Złożoność tych tekstów wiąże się w dużym stopniu z procesem ich powstawania: od tradycji oralnej po piśmiennictwo średniowieczne. Mogą one funkcjonować samodzielnie, a jednocześnie należą do swojego kontekstu, stanowiąc dodatek do większej całości, jaką są sagi – jako uzupełnienie, wzbogacenie, wprowadzające nowy punkt widzenia. To pewnego rodzaju palimpsesty, które zachowują w sobie ślady swej historii komunikacji lub mówiąc bardziej obrazowo: „pamięć różnych dialogów z odbiorcą”.

Dr Marta Rey-Radlińska, asystent w Zakładzie Filologii Szwedzkiej w Instytucie Filologii Germańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego, interesuje się literaturą i kulturą staronordycką, historią średniowieczną i przekładem. Jest autorką prac o prozie staroislandzkiej oraz tłumaczką z języków staroislandzkiego i szwedzkiego.