Złotowidząca. Księga 1. Ucieczka

Wydawnictwo Jaguar kojarzy mi się głównie z literaturą dla młodzieży. I to dobrą literaturą dla młodzieży. Dlatego też postanowiłam sięgnąć po „Złotowidzącą” Rae Carson. Chciałam osobiście poznać tytułową bohaterkę i wyrobić sobie własne zdanie o książce: genialna czy beznadziejna.

„Wiodę dziwne życie, wiem o tym doskonale. Mamy wielki kawał ziemi i mało rąk do pracy, więc ja, dziewczyna, poluję, uprawiam ziemię i szukam złota, bo mój tatko nie ma ani jednego syna. Jestem wiecznie zmęczona, mam szorstkie popękane ręce, moje sukienki drą się w niespotykanym tempie. Dziewczyny z miasta drwią ze mnie, przezywają Prostaczką Lee, a to przez moje silne dłonie i mocno zarysowaną szczękę. Nie przeszkadza mi to tak bardzo, bo lepsze to niż żeby poznały całą prawdę – że znajduję złoto tak, jak różdżkarz wodę”

Stało się, jeden z bohaterów stał się współautorem recenzji. Tego zapewne nikt się nie spodziewał. Ale czy to coś złego? Jeśli bohater w sposób krótki i treściwy opisał sam siebie, jak tu odmówić mu tej dodatkowej frajdy? Nie miałam serca. Ale do brzegu!

Lee traci rodziców w tragicznych okolicznościach. Lokalna społeczność natychmiast zjawia się u drzwi jej domu, ale czy na pewno mają dobre zamiary? W dodatku zjawia się również dawno niewidziany członek rodziny, budząc w dziewczynie mieszane uczucia. Jednak Lee ma swoje plany – wyrusza do Kalifornii, by zacząć nowe życie, gdyż zrządzeniem losu, odkryto tam złoto. Czy młodziutka dziewczyna ma szanse przetrwać wielotygodniową wyprawę?

Początek książki jest bardzo zachęcający. Akcja jest konkretna, ciekawa, ale przede wszystkim bardzo prawdziwa. Lee zostaje porządnego kopniaka od losu i wiele osób na jej miejscu z pewnością by się załamało. Jednak tytułowa złotowidząca postanawia przejąć kontrolę nad własnym życiem i zaczyna podejmować własne, ryzykowne decyzje. Pod tym względem książka naszpikowana jest wieloma niepowodzeniami, które szalenie oddają realizm życia. Historia nie jest naiwna. I w tym miejscu przyznam, iż spodziewałam się czegoś lżejszego. Czegoś, co odpręży. A tymczasem dostałam ambitną książkę, która zamiast odprężenia, sprawiała, że przez cały czas byłam spięta i skupiona.

Jeśli chodzi o bohaterów… ciężko mi się wypowiedzieć. Jedni mnie irytowali, inni rozśmieszali, a jeszcze innych chciałabym wymazać. Nikt specjalnie nie rzucił mi się w oczy. Nie znalazłam żadnego ulubieńca i z nikim się nie utożsamiałam. Bardziej skupiona byłam na samej historii, jak na jej bohaterach. Być może to źle, ale piszę, jak było. Tyle się działo, że ludzie spotykani przez Lee, schodzili na dalszy plan.

Jednak jest coś, co bolało mnie od początku książki, a chodzi o jej zakończenie. Rzadko je przewiduję, ale to było tak rażące, że brak mi słów. Osoby, które lubią być zaskakiwane, z pewnością będą zawiedzione. Przysięgam. Dawno nie spotkałam się z tak przewidywalnym motywem, który przewidzieć można już na samym początku. To trochę tak, jakby ktoś nagle podrzucił kamień. W pierwszej chwili będziemy zdezorientowani, ale po chwili dotrze do nas, że on lada moment i tak spadnie – grawitacja nie pozwoli na inne rozwiązanie. Mniej więcej tak było i tutaj. Autorka szybko podsunęła pewien trop i było jasne, jak skończy się pierwszy tom cyklu.

Śmiało porównałabym tę książkę do jakiegoś pikantnego dania, gdzie jeden kęs może być ostrzejszy od innych i nigdy nie wiadomo, kiedy nam się trafi. Dokładnie taka sama jest „Złotowidząca. Ucieczka” – cały czas należy zachować czujność, bo nigdy nie wiadomo, kiedy przyjdzie zagrożenie i z której strony. Dlatego jest to świetna książka dla lubiących ambitne przygody. Mało w niej naiwności i banalności. „Złotowidząca. Ucieczka” to kawał dobrej przygody, która w znaczący sposób zdominuje myśli czytelnika. A to dopiero pierwszy tom!

Georgia, rok 1849. Leah Westfall nie wiedzie łatwego życia. Z powodu choroby ojca to ona przyjęła jego obowiązki. Oprócz szkoły, swój czas poświęca polowaniu na zwierzynę i uprawę roli. Wraz z rodzicami mieszkają biednie i taki wiodą żywot, ale w jej rodzinie nigdy nie brakowało ciepła i miłości. Miała kochającą i czułą rodzinę oraz oddaną klacz. Dziewczyna ma również najlepszego przyjaciela, który marzy się stać dla niej kimś więcej. Leah posiada również niesamowity dar, który jest bardzo cenny i dlatego rodzina ukrywa go przed innymi. Mianowicie wyczuwa złoto, które do niej krzyczy, przyzywa ją. Czuje ją w ziemi, w strumyku... Wszędzie jest w stanie wyczuć drogocenną bryłkę i pył. W szale gorączki złota, która ogarnęła wszystkich ten dar może przysporzyć jej niebezpieczeństwa.

Pewnego dnia, wracając do domu dziewczyna odkrywa coś, co zatrzęsie jej światem. Zostanie zmuszona uciekać i wybrać się do Kalifornii, aby odszukać swojego przyjaciela. Ścina włosy i ubiera się jak chłopak, aby zminimalizować zagrożenie, ale niebezpieczeństwa i tak ją nie ominą.

''Złotowidząca'' to dla mnie dość nietypowa młodzieżówka, bo jej akcja toczy się w 1849 roku, w realiach, w których posiadanie niewolnika było czymś normalnym. Oprócz tego, że główna bohaterka ma dar złotowidzenia, ta historia nie przypomina fantastyki. Autorka wykreowała silną i odważną kobiecą postać jaką jest Leah. Dziewczyna nie boi się ciężkiej pracy, jest pracowita, umie liczyć na siebie i nie brakuje jej dobroci i lojalności. Nie raz wykazała się bezinteresownością. Ktoś porównał, kiedyś ''Złotowidzącą'' do ''Buntowniczki'' i ja się z tym zgadzam, ale więcej podobieństw pomiędzy historiami obu dziewczyn widać dopiero w drugiej części. Nie martwcie się! To nie znaczy, że te historie są do złudzenia podobne, lecz po prostu mają wspólny mianownik.

Autorka porusza dosyć trudny temat jakim jest niewolnictwo, prześladowania i jawna wrogość wobec plemion indiańskich, co ciekawe autorka na pierwszy plan wysunęła postać o takich korzeniach, która musi mierzyć się z nienawiścią ''białych''. Główna bohaterka podczas swojej przygody poznaje ludzi dobrych i złych i z czasem dochodzi do wniosku, że nie każdy ''biały'' jest dobry, jak i nie każdy ''Indianin'' zły.

Pierwsza część może wydawać się nie do końca ciekawa i monotonna. Bohaterowie ciągle podróżowali, co momentami było nużące, ale podczas tej wędrówki nie zabrakło dreszczyków grozy. Autorka umilała nam czas również opisem krajobrazów, jednak wiadomo - co za dużo to nie zdrowo. Jednak od książki nie mogłam się oderwać i czytałam ją z zapartym tchem.

Druga część za to jest o wiele lepsza i nadrabia to, czego nie posiadała część pierwsza. Akcja jest bardziej dynamiczna, jest więcej niebezpieczeństwa i zwrotów akcji. Leah znajdzie się w prawdziwym niebezpieczeństwie i będzie musiała się wykazać sprytem, cierpliwością i odwagą. Będzie zmuszona kłamać, aby przeżyć i ocalić ludzi, których kocha. Odkryje również coś, co stanie się dla niej istotne. Nauczy się, że złoto jest mniej cenne, od ludzkiej dobroci, która przynosi więcej. Autorka poprzez obie części stopniowo przeprowadza przemianę głównej bohaterki. Leah z nastolatki stanie się młodą kobietą, która wie czego oczekuje od życia i nie będzie się bała po to sięgać.

''Złotowidząca'' pomimo nie najlepszych początków, trochę za bardzo monotonnej pierwszej części to warta uwagi młodzieżówka. Intrygująca, wciągająca od pierwszej do ostatniej strony. Autorka w umiejętny sposób przedstawia nam realia dziewiętnastowiecznej Ameryki, rysuje za pomocą słowa przepiękne krajobrazy i tworzy wyraziste postacie. Tu zło przeplata się z dobrocią. Nic nie jest czarno białe. Oprócz świetnej fabuły, ta książka niesie również ze sobą przesłanie, które warto poznać.

Rok 1849, Dahlonega. Na rozpadającej się farmie wraz z rodzicami, mieszka złotowidząca Leah Westfall. Nastolatka wyczuwa złoto znajdujące się pod ziemią. Westfallowie nie doczekali się męskiego potomka, a ojca Lee dopadła straszliwa choroba, przez którą ulatują z niego wszystkie siły. Dziewczynie nie jest łatwo, musi ciężko pracować, żeby utrzymać siebie i rodzinę. Jej spracowane dłonie są powodem do drwin szkolnych koleżanek.

Nagle sytuacja wydaje się polepszać. Następuje gorączka złota, w Kalifornii zostają odnalezione potężne pokłady złota. Na tę wiadomość, jedyny przyjaciel Leah – Jefferson McCauley postanawia uciec od ojca pijaka i udać się na Zachód. Proponuje dziewczynie, żeby udała się wraz z nim. Jednak ta odmawia, bowiem nie chce zostawić swoich bliskich samych.

Wkrótce rodzice Lee zostają zamordowani, a ona sama znajduje się w śmiertelnym niebezpieczeństwie. Postanawia całkowicie zmienić swój wygląd i przybrać inne nazwisko, żeby udać się w ryzykowną podróż za swoim przyjacielem.

Rae Carson wniosła powiew świeżości w literaturę młodzieżową i stworzyła nowatorską historię. Mamy tutaj ciekawą przygotówkę, z czającą się w zakamarkach fantastyką. Niepowtarzalna – to słowo, które odwzorowuje tę serię.

Odczuwalny klimat epoki i rasowego westernu. Autorka wiernie i szczerze oddała ówczesne realia. Traktowanie kobiet, obowiązujące konwenanse, namacalna wrogość wobec odmiennych ras ludzi, niewolnictwo. Zmienne tempo akcji, które było zależne od występujących sytuacji. Nieoczekiwane zwroty akcji, tylko podsycały napięcie i nie pozostawiały miejsca na nudę. Główna bohaterka zaskarbia sobie sympatię czytelnika, już od pierwszych stron. Charakterna i temperamentna, podejmowała rozważne i przemyślane decyzje. Dojrzałe i mądre postacie pierwszoplanowe, to prawdziwy skarb. Pióro Carson jest proste i przyjemne w odbiorze, a całość spójna i interesująca. Z łatwością zagłębiamy się w przedstawiony świat i życie bohaterów.

Lato nam się już niestety nieszczęśliwie kończy, więc w ramach pocieszenia postanowiłam sięgnąć po coś w ciepłych klimatach, byleby tylko choć na chwilę wywołać to przyjemne uczucie błogiego gorąca, które po prawdzie jeszcze miesiąc temu większość z nas męczyło, jednak teraz się za tym tęskni. Niedawno rozpoczęłam współpracę z wydawnictwem Jaguar i pierwszą książką, jaka przyszła mi do głowy podczas wyboru interesującego mnie tytułu była właśnie Złotowidząca. Dzikiego zachodu to ja jeszcze w książkach nie uświadczyłam, co najwyżej widziałam kilka filmów w tej scenerii, także ciekawość moja odnośnie tego, co takiego przygotowała Rae Carson była ogromna.

Leah Westfall żyje w czasach gorączki złota. Jest rok 1849 i życie w Ameryce jest dla wszystkich niezwykle trudne. Ciężko o pieniądze, a co za tym idzie - pożywienie, więc dużo osób szuka szczęścia gdzie tylko ogłoszą, że można zarobić. Rodzina Lee nie idzie jednak za tłumem, po części dlatego, że ojciec dziewczyny jest chory, a po części bo posiadają pewną tajemnicę, którą skrzętnie skrywają przed światem. Nastolatka wykrywa bowiem choćby najmniejsze drobinki złotego piasku, wzywające ją do siebie całą mocą. To właśnie dzięki tej umiejętności rodzina jeszcze jakoś wiąże koniec z końcem, jednak pogłoski o szczęściu starego Westfalla rozchodzą się po okolicy, a możliwość zapanowania nad złotowidzącą dziewczyną może doprowadzić nawet do największej tragedii, jaka zresztą w końcu nadchodzi. W obliczu niewyobrażalnej straty, Leah ucieka z rodzinnych stron w pogoni za wolnością i za kimś, komu być może na niej zależy.

Przyznać muszę, że trudno jest uplasować ten tytuł w jakiejś konkretnej kategorii. Autorka dokonała bowiem bardzo ciekawego zabiegu dodając dosłownie jeden element fantastyczny, czyli wyczuwanie złota do realnych wydarzeń przeszłości, a wszystko to zostało utrzymane w stylu najlepszej powieści przygodowej. Widoczne jest jak na dłoni bazowanie na faktach historycznych, z kilkoma modyfikacjami, do których pisarka sama się przyznaje. Wszystko jednak zachowuje sens i odpowiedni wydźwięk, a te delikatne zmiany w żaden sposób nie wpływają na to, by historia ta miała nie toczyć się tak samo, jak w rzeczywistości. Podziwiam ogólnie nakład pracy, jaki autorka musiała w tę książkę włożyć. Sama stwierdziła, że dokonała ogromnego researchu, żeby wszystko pozostało zachowane zgodnie z duchem przeszłości. Opowieść traktuje o trudnych czasach, w jakich niegdyś musieli żyć amerykanie, a sławna gorączka złota prócz bogactwa przynosiła również śmierć całym rodzinom. Rae Carson stara się oddać obraz dalekich podróży rodzin za wizją lepszego życia. Była to tułaczka trudna, jednak czasami będąca jedyną możliwością na zapewnienie bytu potomkom. Kiedy jednak życie nie pozostawia wyboru, trzeba podejmować ryzykowne decyzje. Ryzykowne tym bardziej, że niekiedy w obliczu zagrożenia nawet przyjaciel może okazać się wrogiem, jeżeli w grę wchodzi przetrwanie. Ukazany został też problem niewolnictwa i nierówności rasowych, kiedy to czarni ludzie byli traktowani jak przedmioty i tania siła robocza. Uprzedzenia wówczas zakrywały ludziom oczy, pozbawiając przy tym trzeźwego punktu widzenia, popychającego do podejmowania nieprzemyślanych i ryzykownych decyzji tylko dlatego, że trzymano się tych chorych przeczuleń. Wkradło się również kilka wątków politycznych, ponieważ autorka przedstawiła rozłam między stanami ameryki, będącego zalążkiem rozpoczynającym późniejszą wojnę secesyjną.

Aż mi się miło robi na myśl, że tym razem nie muszę zrzędzić na główną bohaterkę. Leah jest chyba najsilniejszą protagonistką, jaką miałam okazję spotkać. Życie przyzwyczaiło ją do twardego stąpania po ziemi i radzenia sobie dosłownie z każdym problemem na własną rękę. Jest ona na tyle silna, że mimo pojawienia się wątku romantycznego, historia w żaden sposób nie została jego kosztem przyćmiona. Ba, nawet nie jest to taki bezpośredni romans, bowiem relacja postaci w tej części jest bardzo subtelna i sprowadza się jedynie do dawania znaków stronie przeciwnej. Uczucie to nie jest też dziełem przypadku, ani nie pojawia się z dnia na dzień, gdyż jest wyraźnym efektem wieloletniej przyjaźni i mocnych więzów, a Leah aż do samego końca odkrywa siebie i swoje prawdziwe pragnienia.

Złotowidzącą polecam wam z ręką na sercu, jeżeli chcecie dowiedzieć się czegoś więcej o dzikim zachodzie, jednak męczą was suche fakty historyczne. Jeżeli zaś szukacie dobrej przygody, czy też po prostu relaksu, cóż, również trafiliście pod dobry adres. Często jest tak, że kontynuacje są wymuszone, byleby tylko zarobić więcej na marce, jednak w tym przypadku pisarka otworzyła furtkę na taką mnogość wątków, że nie da się tej opowieści zostawić na pastwę losu. Pozostaje nam więc czekać na premierę kolejnego tomu, który ukaże się już w przyszłym miesiącu.

Jeśli biorąc do ręki ten tytuł spodziewacie się świetnego fantasty to od razu odłóżcie go z powrotem na półkę. Jedynym elementem fantastyki, który tu spotkacie jest złotowidzenie Leach. Jeśli natomiast liczycie na wspaniałą powieść przygodową, dla mnie western, to jest to książka, która zapewni Wam wspaniały czas przy lekturze. Początek przygody Leach daje dużą dawkę emocji, wiele trudnych momentów i wspaniałą postawę bohaterki.

Główna postać szybko zdobywa sympatię. To dziewczyna niezwykle mocno kochająca rodziców, która jest w stanie dużo dla nich poświęcić. Niezbyt bogate gospodarstwo zmusza ją do pomocy choremu ojcu - chodzeniu na polowania, zajmowania się wieloma ciężkimi sprawami. Wszystko zmienia się, kiedy po powrocie zastaje oboje rodzicieli martwych. Trudne chwile, przybycie wuja i ucieczka zmuszają dziewczynę do jeszcze cięższych momentów. Leach postanawia bowiem dotrzeć do Kalifornii, gdzie chciałaby zacząć nowe życie. Połowa XIX wieku to kolejna gorączka złota, więc na wschód Stanów podąża bardzo dużo ludzi. Nie jest to jednak wędrówka dla samotnej młodej dziewczyny. Lee staje się młodym chłopcem, który przeżywa wiele trudnych chwil, podążając cały czas na zachód.

Ten tytuł ze spokojnym sumieniem mogę polecić każdemu, kto lubi tego typu historie. Świetna przygoda, ciekawi bohaterowie, trudne, realistyczne życie - to wszystko sprawia, że od lektury ciężko oderwać się choć na chwilę. Skuście się, a myślę, że będziecie zadowoleni.