Kiedy przeciętny człowiek staje się oprawcą...
Przejmujący reportaż historyczny o Victorze Capesiusie, uprzejmym przedstawicielu farmaceutycznym, który po wcieleniu do SS z czasem stał się głównym aptekarzem w Auschwitz. Opowieść o człowieku, który z obojętnością przeprowadzał selekcje nowo przybyłych więźniów, odmawiał wydawania chorym potrzebnych im leków i rozdzielał cyklon B używany w komorach gazowych – gromadząc przy tym fortunę ze zrabowanych kosztowności i wyrwanych złotych zębów. Po wojnie konsekwentnie wypierał się swoich zbrodni, próbował manipulować świadkami w czasie procesów i śmiał się w twarz ofiarom. W więzieniu spędził jedynie niewielką część zasądzonego wyroku i dożył spokojnej starości otoczony szacunkiem sąsiadów...
Farmaceuta z Auschwitz to opowieść o tym, jak w szczególnych okolicznościach zwykły człowiek może się zamienić w potwora. Opierając się na zebranych dokumentach i relacjach świadków, autorka osadza historię Capesiusa w znacznie szerszym kontekście. Odsłania bliską współpracę koncernów chemicznych z hitlerowcami oraz kulisy powojennych, często nieudanych, rozliczeń zbrodni nazistowskich.
Dokumentując życiorys Victora Capesiusa, Patricia Posner pokazuje czytelnikom przerażający świat chciwości, okrucieństwa i obojętności. Historia „farmaceuty z Auschwitz” szokuje i skłania do zawsze aktualnej refleksji nad „banalnością zła” – Mateusz Łabuz, założyciel portalu II wojna światowa www.wwii.pl.
„Bardzo ważna książka” – rabin Abraham Cooper, Centrum Szymona Wiesenthala.
Autor | Patricia Posner |
Wydawnictwo | Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego |
Rok wydania | 2019 |
Oprawa | miękka |
Liczba stron | 320 |
Format | 17.0 x 24.0 cm |
Numer ISBN | 978-83-233-4350-9 |
Kod paskowy (EAN) | 9788323343509 |
Wymiary | 170 x 240 mm |
Data premiery | 2019.01.25 |
Data pojawienia się | 2018.12.06 |
Dostępna liczba sztuk | |
---|---|
Dostępność całkowita | 20 szt. |
Dostępność w naszym magazynie | 2 szt. (realizacja jeszcze dzisiaj) |
Dostępność w punktach Bonito |
---|
ul. Jagiellońska 4 (przecznica ul. Wolności) | Zamów i odbierz już jutro |
ul. Dmowskiego 12 (obok stacji Gdańsk Wrzeszcz) | Zamów i odbierz już jutro |
ul. Staromiejska 6 (50 m od Rynku) | Zamów i odbierz już jutro |
ul. Piotrkowska 193 (200 m od Politechniki Łódzkiej) | Zamów i odbierz już jutro |
al. Komisji Edukacji Narodowej 51 (skrzyżowanie z ul. Płaskowickiej) | Zamów i odbierz już jutro |
al. Komisji Edukacji Narodowej 88 (Ursynów - metro Stokłosy) | Zamów i odbierz już jutro |
al. Niepodległości 54 (przy stacji metro Wierzbno) | Zamów i odbierz już jutro |
ul. Chmielna 4 (50 metrów od ul. Nowy Świat) | Zamów i odbierz już jutro |
ul. Czapelska 48 (200 m od ronda Wiatraczna) | Zamów i odbierz już jutro |
ul. Kondratowicza 37 (blisko Szpitala Bródnowskiego) | Zamów i odbierz już jutro |
ul. Pańska 96 (300 m od ronda Daszyńskiego) | Zamów i odbierz już jutro |
ul. Powstańców Śląskich 3 (obok restauracji McDonald's) | Zamów i odbierz już jutro |
ul. Stawki 8 (450 m od CH Arkadia) | Zamów i odbierz już jutro |
ul. Wspólna 27 (przecznica Marszałkowskiej) | Zamów i odbierz już jutro |
ul. Żeromskiego 1 (przy stacji metra Słodowiec) | Zamów i odbierz już jutro |
al. Armii Krajowej 12 (Budynek Centrum AB) | Zamów i odbierz już jutro |
ul. Jedności Narodowej 122 (blisko Parku Słowiańskiego) | Zamów i odbierz już jutro |
ul. Plac Grunwaldzki 25 (w budynku Grunwaldzki Center) | Zamów i odbierz już jutro |
ul. Ruska 2 (przy Placu Solnym) | Zamów i odbierz już jutro |
Darmowa dostawa już od 299,00 zł
Trudno czyta się takie opowieści, niosą ogromny ładunek bolesnej tematyki, skrajnych emocji, wyraźnego sprzeciwu. Sięgając po nie stawiamy na zachowanie pamięci okropności, które człowiek zgotował człowiekowi, choć trafniej napisać - potwór zgotował człowiekowi. Daleka jestem od wydawania ostatecznych sądów postaw ludzi, lecz niekiedy nie można się przed tym powstrzymać, zwłaszcza gdy, jak pokazuje publikacja, na prawdziwą sprawiedliwość próżno czekać. Pozostaje zatem głośne przypominanie o wyjątkowym zbrodniarzu wojennym, za nic mającym ludzkie życie i dylematy moralne.
Patricia Posner ze szczegółowością odnosi się do kwestii nazistowskiego Holokaustu, masowych mordów, barbarzyństwa i okrucieństwa. Naświetla tło historii, ale koncentruje się na życiorysie Victora Capesiusa, zbrodniarza hitlerowskiego, aptekarza w obozach koncentracyjnych Dachau i Auschwitz-Birkenau, SS-Sturmbannführera. Patrzymy, w jakiej dorastał rodzinie, jakie zdobył wykształcenie, jak przebiegała ścieżka kariery, czym zniesławił się podczas drugiej wojny światowej, a także jakie życie prowadził w powojennych latach. Capesius wykazał się ogromną dwulicowością. Ceniony przedstawiciel handlowy firmy Bayer i lubiany aptekarz w Schäßburgu przed wojną. Podczas wojny, w obozie Auschwitz-Birkenau, oprawca posyłający ludzi do komory gazowej, gospodarujący zapasami cyklonu B, uczestniczący w makabrycznych eksperymentach medycznych, wykazujący się chciwą, złodziejską, kłamliwą i bezduszną naturą.
Publikacja bogata w świadectwa prawdy, liczne relacje, zapiski, wnioski z rozmów. Doskonale wyczuwalne bogactwo bazy bibliograficznej i dokumentalnej. Przyjazna narracja, logiczny układ prezentowanego materiału, zdjęcia chwytające za serce i skłaniające do snucia refleksji. Wiele odniesień do zbiorowego procesu zbrodniarzy nazistowskich, nacisk na to, aby młode pokolenia zdobyły wiedzę i zrozumienie tego, co się stało, skali i konsekwencji. Książka wpisuje się w nurt literatury faktu z dziedziny mrocznej międzynarodowej historii, tak bardzo chciałoby się, aby takie zbrodnie nie miały już miejsca, aby człowiek wyciągał wnioski z lekcji tragicznych doświadczeń ofiar, nie powtarzał schematów masakry, obojętności, wypierania się odpowiedzialności. Dlaczego tam, gdzie do głosu dochodzi fanatyzm i głupota cierpią niewinni i bezbronni? Jak jedna osoba wybiera ścieżkę zbrodniarza, a druga sprawiedliwego wśród narodów świata?
Bookendorfina.pl
„Jakim człowiekiem musi być ten doktor Capesius, jeśli wiedział, że osoby, które jednym gestem skieruje na lewo, będą żyły jeszcze tylko przez godzinę lub dwie, a mimo to uśmiechając się i rzucając kilka sów otuchy dla uspokojenia, wysyłał rodziny swoich dawnych przyjaciół i kolegów z pracy, ich żony i dzieci, na śmierć?”
Kim był ten z pozoru przeciętny człowiek i jak się stało, że został jednym z bezwzględnych oprawców w obozie w Auschwitz? Otóż Victor Capesius urodził się jako syn doktora pochodzenia niemieckiego w 1907 roku, w części Rumunii, która należała wówczas do Cesarstwa Austro-Węgierskiego. Studiował w Rumunii i Wiedniu, gdzie w 1933 r. ukończył doktorat z farmacji. W 1943 r. Capesius został wcielony do niemieckiego Wehrmachtu, gdzie początkowo służył jako „farmaceuta SS” w Warszawie. Później został przeniesiony do Dachau, a 12 lutego 1944 r. przybył do obozu koncentracyjnego Auschwitz, gdzie wkrótce objął stanowisko obozowego farmaceuty. Około 7000 członków SS miało swoją siedzibę w głównym obozie Auschwitz, w tym także lekarz obozowy słynny Josef Mengele, który prowadził przerażające, okrutne eksperymenty na bliźniakach. Mengele i Capesius znali się dobrze — dokumenty wielokrotnie ten fakt wspominają.
Patricia Posner opisuje życie Victora Capesiusa, rumuńskiego farmaceuty, który wstąpił do SS, a następnie uczestniczył w ludobójstwie Żydów w Auschwitz, epicentrum nazistowskich obozów śmierci. Ten z pozoru przyjemny, miły często nazywany „wujkiem aptekarzem”, bardzo popularny i poważany wśród swoich klientów i pracodawców, w rzeczywistości był bezduszny oprawcą, odpowiedzialnym był za „wysłanie co najmniej ośmiu tysięcy rodaków z Rumunii na śmierć”, wiedział również bardzo dobrze, że ułatwia ”realizację planu eksterminacji i przyczynia się do śmierci ofiar (…) ponosił również odpowiedzialność za morderstwa, ponieważ nadzorował wprowadzanie cyklonu B, (…) ponadto wzbogacił się dzięki własności zamordowanych ofiar”. Przerażające było to, iż złoto dentystyczne, jakie pozyskiwano ze zmarłych więźniów, a które było przechowywane na poddaszu apteki w walizkach „wypełnionych zębami, z których zwisały jeszcze kawałki szczęk, dziąseł i kości”, nie przeszkadzało Capesiusowi „grzebać rękami w ich cuchnącej zawartości. Wyjął protezę i trzymał ją przed sobą, jakby chciał oszacować jej wartość”.
Książka Posner jest także opowieścią o największym konglomeracie przemysłowym nazistowskich Niemiec, IG Farben. Capesius pracował dla firmy farmaceutycznej Farben- Bayer. Jak ilustruje to książka, Farben sam skorzystał z niewolniczej pracy w ogromnym obozie koncentracyjnym, który zbudował obok Auschwitz. Autorka dokumentując życiorys Victora Capesiusa, opierała się na nowo odtajnionych dokumentach z amerykańskich archiwów. Brytyjczycy, jak i Amerykanie pomogli ogromnie, decydując, że pomimo prób Capesiusa, by zejść do podziemia po wojnie, przypadkowe spotkanie doprowadziło do jego aresztowania. Jednak pomimo to uwolnili go bez żadnych zarzutów, a on założył aptekę i salon piękności z zysków ze zrabowanego w okrutny sposób złota.
Niemal dwie dekady zajęło niemieckim prokuratorom, aby doprowadzić go i 22 jego kolegów SS z Auschwitz do procesu w 1964 roku. Skazany za pomoc w śmierci tysięcy ludzi dostaje śmieszną karę 10 lat pozbawienia wolności.
Książka jest też celebrowaniem rzadkiego rodzaju heroizmu, prezentując fascynującą historię Fritza Bauera, który okazał się nieugięty w polowaniu na Capesiusa i innych zbrodniarzy oraz doprowadzeniu do wymierzenia sprawiedliwości, najlepiej jak potrafił. Można by rzec, że historia zaprezentowana w reportażu ewoluuje od świata ciemności i terroru Auschwitz do odwagi dwóch mężczyzn — ocalałego z obozu Hermanna Langbeina i żydowskiego prokuratora Fritza Bauera, który w ciągu 20 lat zdołał doprowadzić Capesiusa do ponownego skazania za popełnione zbrodnie.
Czytelnicy mogą zaobserwować, że w Auschwitz Capesius zdegenerował się z pozornie codziennego, przestrzegającego prawa obywatela w nikczemnego zabójcę i oportunistę, chociaż zaprzeczył temu wielokrotnie po wojnie. Znaczna część książki poświęcona jest długiemu postępowaniu sądowemu po zakończeniu wojny.
Chociaż temat jest przygnębiający, historyczne, humanitarne i prawne aspekty książki sprawiają, że warto ją przeczytać. To dobrze opowiedziana historia i prosta narracja zawiera w sobie głębsze i ważniejsze przesłanie. Posner przypomina nam wyraźnie, jak Stany Zjednoczone i Niemcy starały się zamieść nazistowskie okrucieństwa pod dywan tuż po wojnie i jak aktywnie działały, aby zapewnić, że odpowiedzialne osoby i korporacje nie zostaną ukarane. IG Farben i jego spółka Bayer, dla której Capesius pracował przed wojną pomagała nazistom na niezliczone sposoby, za co nigdy jej właściciele nie byli odpowiedzialni za swoje działania. W pośpiechu, aby przywrócić działalność Niemiec i skupić uwagę na komunizmie, zarówno USA, jak i Niemcy, zamiast karać takich, jak Capesius, odpowiedzialnych za zabijanie milionów Żydów i innych, prawie wszystkie korporacyjne i prawne elity, które bezpośrednio pomagały lub brały udział, zostały ponownie włączone do niemieckiej klasy rządzącej.
Książka ta powinna zdecydowanie znaleźć się na liście czytelniczej wszystkich osób zainteresowanych Holokaustem. To pozycja, którą trzeba przeczytać, i której nigdy nie można zapomnieć. Polecam tym, którzy interesują się historią i osobami zaangażowanymi w tę straszną zbrodnię jakiej dokonano na przerażającej liczbie niewinnych osób, by nigdy nie odeszła w niepamięć.