„Wisława Szymborska” – książki

Jest więc taki świat, nad którym los sprawuję niezależny? Czas, który wiążę łańcuchami znaków? Istnienie na mój rozkaz nieustanne? Poetycki świat Szymborskiej – świat rzeczy drobnych, ułamków codzienności, ale i spraw uniwersalnych, wielkich pytań i wątpliwości – rozpisany na wiele precyzyjnych i sugestywnych utworów, utrwalonych jakby szeptem i przez to dobitnych. A w centrum – człowiek. Ja, ty, każdy i każda z nas. Cud, który nie tak dziwi, jak powinien. Po raz pierwszy zebrane wszystkie wiersze Wisławy Szymborskiej Z okazji stulecia urodzin noblistki powstał wyjątkowy zbiór zawierający całą jej twórczość poetycką. Teksty od debiutanckiego Szukam słowa, pomieszczone w czternastu tomach, po wiersze dotąd niepublikowane. Komentarzem opatrzył je wybitny znawca poezji Szymborskiej prof. Wojciech Ligęza; jego posłowie ułatwia poruszanie się po wielości możliwych kontekstów i odczytań tej poezji. Wiersze wszystkie pozwalają prześledzić ewolucję poetki, odkryć na nowo jej wrażliwość, a także wrócić do ukochanych fraz. Skłaniają, by zatrzymać się i skupić na chwili. Zachwycają przenikliwością, zaskakują aktualnością, ciekawią bogactwem spostrzeżeń.

„Kiedy poetka W. Szymborska płynęła do Magnitogorska to na jej widok nawet ryby w wodzie skręcały się jak gdyby dręczyła je choroba morska”. Frywolność, finezja i wdzięk. Literackie wyrafinowanie i stylistyczna wymyślność. Subtelne prztyczki w nos władzy i żartobliwe uwagi pod adresem przyjaciół. Brawurowe trawestacje i nonsensowne dystychy. Bogactwo zabaw literackich uprawianych przez Wisławę Szymborską niezmiennie zachwyca, zadziwia i śmieszy. Twórczość mniej poważna Wisławy Szymborskiej po raz pierwszy w jednym tomie Pisywała je w różnych miejscach – w Domu Literatów na Krupniczej, w podróży samochodem lub pociągiem, podczas wakacyjnego odpoczynku w Lubomierzu. Część z nich miała już od dawna swoje nazwy – jak limeryki czy epitafia, część zyskała je nieco później – jak lepieje, moskaliki czy odwódki, część zaś pod nowymi nazwami czytelnicy poznają dopiero teraz – jak kiziostychy czy jaroszady. To, czy utwór warto zostawić, poetka sprawdzała na znajomych – jeśli się nie śmiali, lądował w koszu. Na szczęście wiele z nich przetrwało. „Zabawy literackie” to wyjątkowy zbiór mniej poważnych utworów Wisławy Szymborskiej, który wieńczy posłowie Joanny Szczęsnej, niezrównanej znawczyni tej poezji i biografki noblistki. Ze wszystkich wesołych rymowanek, kunsztownych wersów i najrozmaitszych drobnych żartobliwości wyłania się nonsensowny i absurdalny świat stanowiący rewers twórczości wybitnej poetki, pozwalający poznać ją trochę bliżej, także prywatnie.

Koniec i początek to jeden z najważniejszych tomików Wisławy Szymborskiej, który – wydany w roku 1993 – być może ostatecznie przesądził o przyznaniu poetce w trzy lata później Nagrody Nobla. Stosująca wobec swoich wierszy najwyższe wymagania i surową selekcję autorka kazała czytelnikom czekać na tę książkę aż siedem lat. Znalazły się tu głośne, najbardziej znane i najchętniej omawiane przez krytyków wiersze, takie jak Niektórzy lubią poezję, Nienawiść czy Kot w pustym mieszkaniu. „Coraz lepiej słyszalna staje się [tu] wewnętrzna metafizyczna tonacja tej poezji. Szymborskiej – mówiącej o własnej radości pisania, z taką nutą cienkiej i wieloznacznej autoironii, pogodnej goryczy nawet; Szymborskiej – od lat tak radośnie smutnej, poważnie żartobliwej, łagodnie ostrej, z rezerwą serdecznej, sceptycznie ufnej, przewrotnie prostolinijnej, świetliście prostej i tajemniczo skomplikowanej, wzgardliwie dokładnej i kruchej wyniośle. Szymborskiej wciąż pozostającej pytaniem w odpowiedzi na pytanie”. Stanisław Balbus

Miłość szczęśliwa to pierwszy w Polsce wybór wierszy miłosnych Wisławy Szymborskiej. Ten niejako podskórny, ale jakże istotny wątek w twórczości Poetki, oparty jest na uważnej obserwacji, nierzadko gorzkiej czy ironicznej refleksji, ale też wierze w potęgę uczucia. Miłość szczęśliwa pokazuje różne oblicza miłości: codziennej, przelotnej, wiecznej, radosnej, cierpkiej i wymagającej, tej przeżywanej i tej podglądanej, ale za każdym razem opowiedzianej z mistrzowską precyzją. Ta kolekcja wierszy miłosnych jest w istocie kolekcją wierszy metafizycznych, więcej nawet: tło miłosne, też tło miłości cielesnej – bo i takie – mocne w ich powściągliwości i na odwrót – są tu utwory – metafizyczność uwyraźnia. Jakby autor układu i wydawca Ryszard Krynicki skomponował np. wybór metafizycznych wierszy noblistki, rzecz mogłaby nie wyjść aż tak wyraziście; też z tego powodu, że „wybór” taki zawierać by musiał praktycznie wszystko, co Szymborska napisała. Tymczasem "Miłość szczęśliwa" to jest książka esencjonalna, pełna najwyższego wewnętrznego napięcia, z wiersza na wiersz, ze strony na stronę ciemniejąca – arcyważna.(...) wiersze miłosne Szymborskiej rządzą się tymi samymi prawami co jej inne wiersze. To samo zdumienie, zachwyt, zwątpienie, ten sam dystans i refleksja tej samej próby. Joanna Szczęsna, „Gazeta Wyborcza”

„Homo Ludens z Książką jest wolny. Przynajmniej na tyle, na ile wolnym być można. Sam sobie ustanawia reguły gry, posłuszny własnej tylko ciekawości”. Wolno nam czytać, co tylko zapragniemy. Wolno porzucić lekturę, ale i wracać ciągle do tych samych fragmentów. Wolno śmiać się i rozmyślać, i wyruszyć za sprawą książki, dokądkolwiek się zechce. Takimi prawami rządzi się zdaniem Wisławy Szymborskiej najpiękniejsza zabawa wymyślona przez ludzkość: czytanie książek. Wszystkie Lektury nadobowiązkowe – błyskotliwe, zabawne i przenikliwe felietony - w jednym tomie Rubryka, która od 1967 roku ukazywała się w „Życiu Literackim” pod tytułem Lektury nadobowiązkowe, szybko zyskała sympatię czytelników. I to tak dużą, że cykl ten kontynuowano potem w „Piśmie”, „Odrze” i „Gazecie Wyborczej”, teksty przedrukowywano także w osobnych wydaniach książkowych. Niniejsze jest już drugą edycją zbioru wszystkich felietonów Wisławy Szymborskiej, przygotowaną z okazji stulecia jej urodzin. Wszystkie lektury nadobowiązkowe to aż 562 felietony – mieszczące subiektywne rozważania o czytaniu snute przez Wisławę Szymborską, niepoprawną czytelniczkę, uzależnioną od literatury koneserkę słowa drukowanego, buszującą wśród tekstów zdumiewająco różnorodnych. Wszystkie felietony układają się w zbiór olśniewający niezwykłością spojrzenia i zaskakujący właściwym autorce poczuciem humoru – erudycyjną opowieść o świecie, przyrodzie, historii i sztuce.

Niepublikowane listy niezwykłej pary „Najlepiej w życiu ma Twój Kot, bo jest przy Tobie” – pisze z Zakopanego przyszła Noblistka Wisława Szymborska do Kornela Filipowicza. To po jego śmierci powstanie słynny wiersz "Kot w pustym mieszkaniu". Nie byli typową parą – spędzili ze sobą ponad dwadzieścia lat, ale nigdy razem nie zamieszkali. "Byliśmy końmi, które cwałują obok siebie" – mówiła. W chwilach rozłąki zawsze pisali do siebie listy. Listy zabawne, liryczne, miłosne. Znajdziemy w nich i intymne wyznania i ceny cielęciny czy jajek, refleksje nad własnym warsztatem pisarskim i nad twórczością kolegów, opowieści o rodzinie i przyjaciołach. Mistrzowsko napisane, pełne tęsknoty i czułości pozwalają wniknąć w wyjątkowe uczucie łączące dwoje ludzi, którzy – jak o nich mówiono - nawet jeśli stali do siebie plecami, cały czas patrzyli sobie w oczy.

„Życie jest sztuką, do której nie sposób się przygotować. Tylko co ludzkie potrafi być prawdziwie obce”. W ogromnej przestrzeni świata, absolutnie niemożliwej do ogarnięcia, wciąż podążamy utartymi ścieżkami. Wisława Szymborska w pozornie lekki sposób demaskuje schematy i stereotypy naszego pojmowania rzeczywistości. Jej wiersze nigdy nie były bardziej aktualne: Życie na poczekaniu, Portret kobiecy, Pokój samobójcy to tylko niektóre utwory tego tomu, stawiające pytania, które dziś nurtują każdego z nas. Wielka liczba to dziesiąty tom prestiżowej kolekcji poezji Wisławy Szymborskiej, wzbogaconej o skany rękopisów i maszynopisów wierszy Noblistki.

„To zaledwie 13 utworów, a jednocześnie tom spełniony, pełen sensów i maestrii, dający nam znów - jak to przed laty nazwał Marian Stała - „radość czytania Szymborskiej". Nie są to wiersze wydobyte z notatek, rekonstruowane z urywków, ale domknięte i przeznaczone do druku przez samą pisarkę. Także w tym jest, rzec można, pewien gest elegancji, dyskrecji, tak charakterystycznych i dla tej poezji, i dla jej autorki. Podobnie jak w ironicznym, zaproponowanym jeszcze przez Szymborską tytule: Wystarczy" – pisał o ostatnim tomie Noblistki Andrzej Franaszek. W nowym wydaniu czytać Szymborską można w dwóch językach – autorką znakomitego przekładu na angielski jest Clare Cavanagh. Biblioteka Poetycka Wydawnictwa a5 pod redakcją Ryszarda Krynickiego. Tom 81.

When Wislawa Szymborksa?s View with a Grain of Sand, also translated by Stanislaw Baraczak and Clare Cavanagh, was published shortly after its author?s award of the Nobel Prize for Literature in 1996, the Polish poet, hitherto all but unknown outside her own country, became an international name. More than 10,000 copies of the book have been sold in Britain alone. Yet it was not so much the fame of the prize, as the directness, vigour, wit and honesty with which Szymborska herself writes ? qualities deftly captured by her translators ? that brought this about. Transcending national and generational boundaries with her rare combination of moral wisdom and down-to-earth manner of speaking to us, she is unquestionably one of the great poetic spirits of the age. Poems New and Collected adds sixty-four new translations to the text of View with a Grain of Sand and includes, as preface, its author?s Nobel Prize acceptance speech.

Każdy z utworów zgromadzonych w tomie Chwila to krystalicznie czysty, precyzyjny i zwarty minitraktat: filozoficzny, metafizyczny, egzystencjalny. Szymborska mówi o sprawach najważniejszych w sposób skłaniający do odkrywczych medytacji i przemyśleń. Edycja specjalna tomu ilustrowana jest skanami rękopisów i maszynopisów poetki.