„Stanisław Kowalik” – książki

Autor Siedmiu wykładów z psychologii sztuki nawiązuje do nurtu rzadkich prac dociekających istoty interakcji między twórcą a odbiorcą dzieła sztuki. W swojej pracy traktuje sztukę jako rezultat poznania artystycznego, które umożliwia zdobycie pełniejszej wiedzy o własnym życiu wewnętrznym. Wprowadzone pojęcie pustki poznawczej jako centralne narzędzie myślenia teoretycznego o sztuce ma na celu umożliwić – przynajmniej częściową – integrację dotychczasowych kierunków badań psychologicznych nad sztuką. Autor podejmuje próbę pokazania, w jaki sposób działa świadomość twórczego artysty, ale także twórczego odbiorcy sztuki w kontakcie z dziełem, aby jedni i drudzy mogli doświadczyć przeżycia artystycznego. I chociaż w swoich wykładach wykorzystuje przykłady wybitnych dzieł muzycznych, literackich i malarskich, formułowane stwierdzenia odnoszą się do wszelkich innych wytworów artystycznych, jeśli spełniają one wymogi psychologiczne pozwalające uznać je za sztukę. „Idea pustki poznawczej – kluczowa w książce Stanisława Kowalika – nie pełni tylko funkcji opisowej, lecz wyznacza również interesującą perspektywę wyjaśniającą. Autor nakreśla bowiem nowe ramy teoretyczne możliwe do rozwijania w przyszłości i zrozumienia istoty twórczości w rożnych dziedzinach sztuki. Nie są to więc ramy przydatne tylko dla wąsko pojmowanej psychologii sztuki, ale także wydają się one obiecujące dla interpretacji przebiegu procesu twórczego i rezultatów twórczości w znacznie szerszym zakresie”. – Prof. Czesław Nosal

Książka prof. Stanisława Kowalika jest popularnonaukowym esejem na temat globalizacyjnego ładu społecznego, osiągnięć i sukcesów modernizacji a jednocześnie krytyką nieludzkich aspektów neoliberalnego ładu społecznego, jaki zapanował w Polsce. Autor dokonuje analizy zjawiska globalizacji z perspektywy jednostki, formułuje wiele oryginalnych diagnoz oraz przedstawia postulaty i propozycje interwencji psychologicznej, które mogłyby ułatwić życie tym, którzy w nowej rzeczywistości nie potrafią się odnaleźć. Diagnoza niedostatków w neoliberalnym ładzie społecznym i poszukiwanie korzystnych rozwiązań do jego udoskonalenia tworzą oś narracyjną książki. Autor potraktował badania nad globalizacją jako rodzaj testu, który miał przynieść odpowiedzi na pytania, jaka jest wartość konceptualna propozycji współczesnej psychologii, czy postawienie przed nią nowych problemów może doprowadzić do ich rozwiązania za pomocą tradycyjnych pojęć i teorii psychologicznych, czy raczej należy poszukiwać nowych możliwości badania psychologicznych mechanizmów regulujących przebieg ludzkiego życia. Odpowiedzi udziela sobie każdy czytelnik po przeczytaniu książki. Stanisław Kowalik odwołuje się także do dokonań i osiągnięć różnych szkół i nurtów w polskiej tradycji psychologicznej sprzed 1989 roku konstatując jednocześnie ze smutkiem, że obecnie wywiera ona coraz mniejszy wpływ na społeczność psychologów i współczesny wizerunek tej nauki w Polsce.

Drugi z zapowiedzianych czterech tomów dokumentów systematycznie zbieranych przez Stanisława Gomułkę, głównego doradcę wicepremiera i ministra finansów Leszka Balcerowicza oraz kilku kolejnych ministrów finansów, zawiera około 250 dotąd niepublikowanych archiwaliów z 1990 roku. Dotyczą one najważniejszych problemów polskiej transformacji społeczno-gospodarczej, mają różny charakter i różną rangę. Są to: ministerialne programy, zespołowe i indywidualne projekty reform i zmian w polityce gospodarczej, listy intencyjne rządu do Międzynarodowego Funduszu Walutowego, listy ważnych osobistości (np. prezydenta G. Busha do premiera T. Mazowieckiego), odręczne notatki. Ukazują organizację ekonomicznej części rządu, jego eksperckie zaplecze, proces podejmowania ważnych decyzji. W 1990 roku władza mogła wielu wydawać się monolitem. Dlatego tak ciekawe są ujawniane w publikowanych tu dokumentach wątpliwości, spory i dyskusje. Najwięcej dokumentów powstało przy okazji wprowadzania w życie planu Balcerowicza, a także korekt polityki gospodarczej w drugiej połowie 1990 roku. Czytelnik znajdzie tu również dokumenty ilustrujące: współpracę władz polskich z MFW i Bankiem Światowym, tworzenie programu prywatyzacji, początkową fazę negocjacji w sprawie redukcji długu zagranicznego. Atmosferę tego brzemiennego w wydarzenia roku przybliżają rozmowy Tadeusza Kowalika ze Stanisławem Gomułką oraz Stefanem Kawalcem ? ówczesnym szefem gabinetu Balcerowicza. Stanisław Gomułka urodzony w 1940 roku, ukończył studia na Wydziale Fizyki i Matematyki UW (1962), w wieku 26 lat obronił doktorat z ekonomii. Pozbawiony pracy etatowej za działalność opozycyjną, emigruje w 1969 roku do Danii, a w 1970 roku przenosi się do Wielkiej Brytanii. Trzydzieści pięć lat pracuje w słynnej London School of Economics. W latach 80. wykłada także na czołowych uczelniach amerykańskich (Havard University, Stanford University, Columbia University, Pennsylvania University). W 1985 roku angażuje się w projektowanie reform w Polsce, najpierw jako doradca MFW, a od 1989 roku jako doradca kolejnych rządów. Negocjuje zmniejszenie długu zagranicznego z klubami Paryskim i Londyńskim. Kontynuuje działalność akademicką na uczelniach zagranicznych i polskich, publikuje prace poświęcone przemianom gospodarczym w Europie Środkowej i Wschodniej. Jego dorobek naukowy to kilkanaście książek i około 100 artykułów, głównie dotyczących teorii wzrostu gospodarczego. W 2008 roku na krótko zostaje wiceministrem finansów, później wraca do działalności naukowej i eksperckiej. Obecnie jest głównym ekonomistą Business Centre Club. Tadeusz Kowalik urodzony w 1926 roku, absolwent Wydziału Prawa UW i Instytutu Nauk Społecznych przy KC PZPR. Profesor nauk humanistycznych i ekonomicznych w Instytucie Nauk Ekonomicznych PAN. W latach 1956?1958 redaktor naczelny tygodnika Życie Gospodarcze, między 1967 a 1992 rokiem kierował redakcją dzieł Oskara Langego i Michała Kaleckiego. W sierpniu 1980 roku członek komisji ekspertów MKS Stoczni Gdańskiej. Współzałożyciel: Towarzystwa Kursów Naukowych (Uniwersytetu Latającego), Solidarności Pracy, Unii Pracy, Fundacji Polska Praca. Spędził dziesięć lat w ośrodkach naukowych Wiednia, Genewy, Cambridge, Toronto, Sztokholmu, Waszyngtonu, Los Angeles. Ostatnie książki: Systemy gospodarcze, efekty i defekty reform i zmian ustrojowych (2005); Polska transformacja (2009).