„Sławomir Drążkiewicz” – książki

Samochody terenowe FSO to efekt wieloletniej, benedyktyńskiej wręcz pracy Sławomira Drążkiewicza, znanego historyka motoryzacji epoki PRL, który postanowił przypomnieć niemal w ogóle nieznane wysiłki podejmowane w latach 1958-1990 w celu zaprojektowania i wdrożenia do produkcji seryjnej samochodów z napędem 4x4. Bazą do konstrukcji samochodów terenowo-osobowych były produkowane masowo (jak na warunki polskie) samochody osobowe: Warszawa, PF 125p i FSO Polonez. Próbowano je dostosować do eksploatacji poza drogami utwardzonymi. Autor ograniczył się do przedstawienia pojazdów kołowych, przeznaczonych do przewozu małej liczby osób i ładunków do 1000 kg po drogach gruntowych i bezdrożach (powstały także prototypy innych pojazdów, które autor zaprezentuje w kolejnej monografii). W książce Czytelnik znajdzie opisy prac badawczych i konstrukcyjnych prototypów wykonywanych w Fabryce Samochodów Osobowych w Warszawie i w Przemysłowym Instytucie Motoryzacji (PIMot). Autor chciał uzmysłowić, przed jakimi problemami stawali konstruktorzy i badacze, ile czasu trwało opracowywanie dokumentacji prototypowej, budowa prototypu, ile czasu poświęcano na badania i co z tych badań wynikało, jakie były koszty tego typu prac. Książka powstała na podstawie materiałów zebranych przez autora w okresie jego pracy w działach konstrukcyjnym i badawczym PIMot. Wiele dokumentów i materiałów udostępnili koledzy z PIMot oraz współpracownicy z byłej FSO, zwłaszcza kierownik Działu Studiów FSO J. Dembicki. Unikalne zdjęcia udostępnił Zakład Dokumentacji Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (Wydział Wzornictwa ASP brał udział w projektowaniu karoserii i wnętrza opisywanych pojazdów). Większość zamieszczonych w książce informacji, zdjęć i dokumentacji technicznej jest udostępniana szerszemu gronu czytelników po raz pierwszy.

Terenowy Star 266 pozostanie w historii polskiej motoryzacji jako samochód, który "zmotoryzował" transport po drogach i bezdrożach poligonów. Powstał w wyniku doświadczeń z eksploatacji poprzednich modeli produkowanych w Starachowicach. Samochód był doskonałą terenową ciężarówką średniej ładowności, służącą nie tylko w Wojsku Polskim, ale również z dużym powodzeniem w różnych dziedzinach gospodarki narodowej w kraju i za granicą.

Już od pierwszych prac przy samochodzie Syrena mówiono/pisano, że będzie to samochód popularny, malolitrażowy. Tak było w czasach powstawania Syreny i prac nad jej modernizacją. Fragment Wstępu

W zeszycie autor opisuje konstrukcję, silnik, wyposażenie, dane techniczne i osiągi znanego polskiego samochodu terenowego produkowanego zarówno dla potrzeb wojskowych, jak i cywilnych. Uwypukla jego zalety w porównaniu z innymi tego rodzaju samochodami terenowymi.

Historia rozwoju produkcji samochodów terenowych i dostawczych wytwarzanych od lat 50. XX wieku w zakładach samochodowych w Uljanowsku w b. Związku Radzieckim, później w Rosji. Najwięcej uwago poświęcono słynnemu samochodowi osobowo-terenowemu UAZ-469B, którego produkcję rozpoczęto w 1970 r. Był on przez kilka dziesięcioleci podstawowym lekkim wojskowym samochodem osobowo-terenowym w Wojsku Polskim oraz w wielu armiach świata. Jego wytwarzanie zakończono dopiero w 2003 r. Ponadto opisano używane w wojsku i w gospodarce cywilnej samochody dostawcze UAZ-450 i UAZ-452, produkowane w wielu wersjach i wariantach specjalistycznych.

Jest to kolejny tom z serii „Historia motoryzacji w PRL”. Zawiera opisy wszystkich typów karetek pogotowia ratunkowego oraz innych pojazdów zaprojektowanych i produkowanych dla służby zdrowia, jak też wozów prototypowych i takich, które pozostały jedynie na deskach kreślarskich. Przedstawiono także sanitarki wojskowe i autobusy, które podczas klęsk żywiołowych lub wojny, po zdemontowaniu siedzeń i założeniu wsporników dla noszy, miały służyć do transportu rannych. Książka jest zilustrowana kilkuset zdjęciami i rysunkami technicznymi, w większości dotąd niepublikowanymi.

Pierwsza tak obszerna publikacja książkowa gromadząca dostępne w chwili obecnej informacje o samochodzie osobowo-terenowym Tarpan i jego wersjach, a także o prototypach innych samochodów projektowanych w latach 70. i 80. XX wieku z myślą przede wszystkim o zastosowaniu w sektorze gospodarki rolnej. Przedstawiono rozwój koncepcji samochodu dla rolnictwa, różne pomysły biur projektowych i prototypy przez nie opracowane, genezę i proces tworzenia Fabryki Samochodów Rolniczych w Antoninku pod Poznaniem, gdzie produkowano seryjnie samochody Tarpan oraz koncepcje jego modernizacji w latach 80. W kolejnym tomie serii będzie opisany wojskowy samochód osobowo-terenowy Honker, który w prostej linii wywodzi się z pojazdu Tarpan.

Książka, którą Państwo trzymacie w dłoni, jest kontynuacją monografii Samochód osobowo-terenowy Tarpan (Agencja Wydawnicza CB, Warszawa 2023) i również została opracowana na podstawie materiałów zebranych w okresie mojej pracy w działach konstrukcyjnym i badawczym w Przemysłowym Instytucie Motoryzacji (PIMot). Czytelnik znajdzie tu również opisy prac badawczych i konstrukcyjnych prototypów oraz produkcyjnych samochodów Tarpan i Honker. Opisy mają uzmysłowić Czytelnikowi, przed jakimi problemami stawali konstruktorzy i badacze. Można również się zorientować, ile czasu trwało opracowanie dokumentacji prototypowej, wykonanie prototypów, ilość czasu poświęconego na badania i co z tych badań wynikało oraz jakie były koszty prac. Fragment wstępu

Pierwsza tak obszerna i szczegółowa monografia kultowego samochodu osobowego okresu Polski Ludowej. Autor opisu proces podejmowania decyzji o zaprojektowaniu i rozpoczęciu produkcji Syreny, opisuje przedprototypy i prototypy tego samochodu, analizuje pracochłonność, koszty produkcji i sprzedaży, podaje dane o nakładach inwestycyjnych niezbędnych dla rozpoczęcia produkcji. Opisuje kolejne wersje samochodu Syrena (100, 101, 102, 103, 104 i 105) oraz silniki stanowiące jego napęd. Przedstawia próby opracowania wersji specjalnych Syreny (mikrobus, Syrena Sport, Syrena kombi/furgon, furgon dostawczy, Syrena „Laminat”). Pisze o problemach związanych z przeniesieniem produkcji Syren z FSO w Warszawie do Fabryki Samochodów Małolitrażowych w Bielsku. Opisuje konstruowane na bazie Syreny samochody dla rolnictwa: Syrena R-1, Syrena R-2, Syrena R-20, a także projektowane w Poznaniu w oparciu o podwozie Syreny samochody: Warta, Tarpan i Transporter TR 4x2/1 (zmotoryzowana furmanka). Książkę ilustruje ok. 300 niepublikowanych dotychczas zdjęć i rysunków technicznych.

Pojazdy HMMWV stały się powszechnie znane dzięki szerokiemu zastosowaniu ich w działaniach wojennych w rejonie Zatoki Perskiej prowadzonych w latach 1990-1991. HMMWV (czytane jako humvee) jest wojskowym, skrótowym określeniem wymagań stawianych tej konstrukcji: High Mobility Multipurpose Wheeled Vehicle, czyli kołowy pojazd wielozadaniowy, o dużej ruchliwości. Z kolei nazwa Hummer (brzmiąca podobnie jak hammer - młot), to nazwa nadana przez żołnierzy, którzy poznali możliwości tego samochodu.