„Aleksandra Krypczyk-De Barra” – książki

Aleksander Kotsis to jeden z najciekawszych malarzy polskich czynnych w latach 60. i 70. XIX stulecia. Środowisko artystyczne, w którym działał – Kraków i Wiedeń, doświadczenie pokoleniowe oraz więzi przyjaźni łączyły go z Janem Matejką oraz Arturem Grottgerem. W przeciwieństwie do nich Kotsis uznawany był za twórcę o statusie minorum gentium. W jego dziełach nie odnajdziemy zainteresowania przeszłością ani losami narodowych bohaterów, skomplikowanej historiozofii lub wzniosłych alegorii. Postawa twórcza malarza opierała się na uważnej i pełnej empatii obserwacji najbliższego otoczenia – tego, co współczesne i lokalne. Oeuvre Kotsisa reprezentuje kierunek realizmu w ówczesnej sztuce, a jej analogii można doszukiwać się w dziełach dziewiętnastowiecznych tzw. malarzy ludu. Monograficzna wystawa w Muzeum Narodowym w Krakowie jest pierwszym od 1959 roku tak kompleksowym pokazem twórczości Aleksandra Kotsisa. Stwarza możliwość przewartościowania i reinterpretacji jego sztuki z uwzględnieniem zarówno związanych z nią treści, jak i rozwiązań formalnych. Na ekspozycję, zorganizowaną w 185. rocznicę narodzin artysty, składa się 119 obrazów olejnych oraz ponad 50 akwarel, rysunków i szkiców. Publikacja towarzysząca wystawie obejmuje kalendarium życia i twórczości Kotsisa oraz interdyscyplinarne eseje analizujące jego twórczość pod względem tematycznym i formalnym, wprowadzając Czytelnika również w tajniki stosowanej przez niego techniki i technologii. Katalog zawiera ponadto obszernie ilustrowany wykaz dzieł olejnych i rysunkowych Kotsisa prezentowanych na wystawie.

Twórczość tego artysty była doskonale osadzona w sztuce europejskiej, a – jak swego czasu napisał Tadeusz Dobrowolski – „główną cechą tego klasyka realizmu była wzruszająca uczciwość i skromność artystyczna, wielka pracowitość fenomenalna ostrość widzenia i precyzja techniczna”. W roku 2014 w Muzeum Narodowym w Krakowie prezentowana była wystawa „Maksymilian Gierymski. Dzieła, inspiracje, recepcja”, której kuratorką była dr Aleksandra Krypczyk De-Barra. Wyjątkowa wystawa stała się jednym z kilku etapów szeroko zakrojonych badań mających na celu stworzenie katalogu dzieł zebranych starszego z braci Gierymskich. Oddając do rąk Czytelników niniejszą książkę, wydaną przez Muzeum Narodowe w Krakowie, mamy nadzieję, że przekazujemy publikację, która stanie się pozycją obowiązkową dla badaczy i miłośników XIX-wiecznego malarstwa polskiego i która zainspiruje kolejne pokolenia studentów historii sztuki do zgłębiania twórczości tego wyjątkowego artysty.