„Paweł Skibiński” – książki

Symbolem jesiennego dnia 11 listopada 1918 roku stał się powrót Piłsudskiego do Warszawy. Na łamach ówczesnej prasy pojawiły się niezwykle znamienne tytuły, m.in. w krakowskim „Czasie” można było przeczytać: „Piłsudski w Warszawie” i „Koniec okupacji niemieckiej”. Jak żyli nasi rodacy u progu niepodległości? W trzydziestu rozdziałach będących odrębnymi esejami Autor przybliża różne zagadnienia ważne w kilku pierwszych latach niepodległej Polski. Wyzwaniem było wtedy scalenie kraju w jeden sprawnie funkcjonujący organizm, a wymagało to przezwyciężenia trudności wynikających z dysproporcji między trzema dawnymi zaborami. Autor opowiada m.in. o różnych systemach prawnych, odmiennych problemach społecznych, ogromnych zniszczeniach wojennych, o trudnościach w podróżowaniu czy stanowisku mniejszości narodowych wobec Niepodległej. Dowiadujemy się, co działo się w największych miastach – Lwowie, Wilnie Warszawie, Krakowie, Poznaniu – oraz na Śląsku. Poznajemy warunki życia ludności, życie społeczne, nowe polskie uczelnie, organizacje kobiece, stowarzyszenia, salony literackie. Autor kreśli portrety pierwszych reprezentantów narodu w Sejmie Ustawodawczym oraz najważniejszych postaci niepodległej Polski. Odpowiada także m.in. na pytania: czy w Polsce w 1918 roku była realna rewolucja? Jak przebiegała w odradzającej się Polsce pandemia grypy hiszpanki, która na całym świecie pochłonęła miliony ofiar? Mimo piętrzących się trudności, pierwszą reakcją na Niepodległą był ogromny entuzjazm rodaków. Cytując słowa Jędrzeja Moraczewskiego należy podkreślić, że „niepodobna oddać tego upojenia, tego szału radości, jaki ludność polską w tym momencie ogarnął.(…) Wolność! Niepodległość! Zjednoczenie! Własne państwo!”. Tekst uzupełniają liczne ilustracje.

Totalitaryzm był bez wątpienia hańbą XX wieku, nie tylko w wymiarze europejskim, lecz także globalnym. Waga problemu nakazuje jednak nie poprzestawać na tym prostym stwierdzeniu, ale szukać odpowiedzi na pytanie, dlaczego doświadczenie totalitaryzmu dotknęło tak wiele społeczeństw w minionym stuleciu. Naturalne wydaje się przy tym poruszenie kwestii relacji, jaka istnieje między totalitaryzmem a sferą religijną, zwłaszcza o relację między totalitaryzmem a chrześcijaństwem. Czy wyznawanie chrześcijaństwa w ogóle, a przynależność do Kościoła katolickiego w szczególności, miały wpływ na to, jak zachowywali się poszczególni ludzie, jak i całe społeczności, skonfrontowani z totalitarnym złem? I czy polskie doświadczenie związku między antytotalitarnym oporem a religijnością jest regułą w skali – patrząc chronologicznie – całego XX wieku, a – geograficznie rzecz ujmując – całej Europy oraz świata, czy może jedynie wyjątkiem wynikającym ze specyfiki kultury polskiej? Paweł Skibiński rysując szeroką panoramę historycznych wydarzeń poszukuje odpowiedzi na powyższe, wciąż budzące ogromne kontrowersje, pytania.

W Klasyce wywiadu polskiego przypominamy czytelnikom jeden z pierwszych w polskim dziennikarstwie cykl rozmów, opublikowanych latach 30. XX na łamach neokonserwatywnych pism - początkowo "Buntu Młodych", a następnie będącej jego kontynuacja "Polityki. To ponad trzydzieści wywiadów z rozmaitymi osobami, najczęściej związanymi z życiem politycznym Polski międzywojennej. W tomie znajdują się rozmowy z Romanem Dmowskim, Władysławem Grabskim, Adamem Krzyżanowskim.

Pielgrzymka Jana Pawła II do Polski w roku 1979 była niewątpliwie wydarzeniem o znaczeniu światowym, nie tylko w sensie politycznym, ale także społecznym, religijnym, kulturowymi, a nawet metafizycznym. Skutki tych czerwcowych ?dziewięciu dni, które zmieniły świat?, bezpośrednie pośrednie, pozwalają mówić o tym, że znaczenie pielgrzymki z czasem staje się tylko coraz większe. Skibiński daje pierwszą próbę całościowego, wieloaspektowego, syntetycznego spojrzenia na to wydarzenie wykorzystując nowe źródła i reinterpretując szereg dotychczasowych ustaleń oraz dodając nowe obserwacje i wnioski. Książka głęboko przemyślana, świetnie napisana i ożywczo inspirująca do myślenia.