„Milan Kundera” – książki

Co może się wydarzyć, jeśli w ułamku jednej sekundy nie rozpoznamy ukochanej osoby, pomylimy jej fizyczny wygląd z kimś innym? A jeśli nie rozpoznamy samych siebie? Chcąc na nowo rozbudzić w ukochanej Chantal zagubioną pewność siebie, Jean-Marc postanawia wysyłać jej anonimowe listy miłosne. Zaczyna się subtelna gra między dwojgiem kochanków, której zaskakujący i niebanalny finał doprowadzi ich do poznania samych siebie i odpowiedzi na pytania o granice własnej tożsamości. Nowe wydanie. Tytuł oryginalny: Identité Tłumacz: Marek Bieńczyk

Milan Kundera stawia trudne pytania o tożsamość Europy Środkowej, miotającej się między Wschodem i Zachodem, przepychanej raz w jedną, raz w drugą stronę – pytania, które mimo upływu wielu lat wciąż niestety wydają się niezwykle aktualne. Ten opublikowany po raz pierwszy w 1983 w piśmie "Le Débat” esej, który został przełożony na wszystkie europejskie języki, jest jednocześnie apelem i oskarżeniem: Apelem w obronie Europy Środkowej, która dzięki swojej tradycji kulturalnej od zawsze i w całości należała do Zachodu, lecz którą tenże dostrzegał jedynie przez pryzmat jej ustroju politycznego – co czyniło z niej część bloku wschodniego. Oskarżeniem, gdyż tragedia tego domu „małych narodów” świadomych swojej kruchości jest w istocie tragedią samej Europy, która nie chciała jej dostrzegać i która nawet nie zauważyła, że „małe narody” zniknęły. Czyż nie było to oznaką jej własnego zniknięcia? Skromny pod względem liczby stron utwór nie zawdzięcza swojej wyjątkowej wartości jedynie przekonującej argumentacji, lecz również niezwykle osobistemu, żarliwemu i zatrwożonemu głosowi Milana Kundery, jednego z największych pisarzy europejskich. W książce zamieszczono przemówienie młodego Kundery na Zjeździe Pisarzy Czechosłowackich w roku 1967, w pełni Praskiej Wiosny, poprzedzone wstępem politologa Jacques Rupnika, a także przedmowę historyka Pierre'a Nory. Tłumacz: Marek Bieńczyk

Irena i Josef. Poza wdowieństwem łączy ich naprawdę wiele: dawna miłość, emigracja i decyzja o wielkim powrocie do ojczyzny po dwudziestu latach banicji. Milan Kundera w mistrzowski sposób splata ze sobą kilka historii z życia swych bohaterów, by przywołać uniwersalną prawdę o wszystkich emigrantach zmuszonych do opuszczenia rodzinnego kraju i skazanych na zapomnienie przez władzę, rodzinę i przyjaciół. Tytuł oryginalny: Ignorance Tłumacz: Marek Bieńczyk

Poetyka, która dziś wydaje się niewygodna, lecz nigdy się nie starzeje. – „Le Monde” Wybitny pisarz zabiera czytelnika w podróż przez twórczość wybranych artystów – Bacona, Dostojewskiego, Malapartego, France’a, Janaćka. Nie skąpi celnych obserwacji, które stanowią punkt wyjścia do głębokiej refleksji nie tylko na temat sztuki. To również świadectwo samotności jednostki wobec czasu, cierpienia, historii i wreszcie śmierci. Tytuł oryginalny: Rencontre Tłumacz: Marek Bieńczyk

Powieść w siedmiu częściach, w której nic nie jest tym, czym się zrazu wydaje, a skutki tragicznego wypadku w zaskakujący sposób mogą zmienić losy miłosnych konfiguracji. Przypadkowy gest nieznajomej staje się dla pisarza inspiracją do napisania książki, aby anonimowa kobieta zyskała miejsce w pamięci potomnych. Miłosny trójkąt Paula i Laury oraz jej siostry Agnes, w którym gorączkowe poszukiwanie miłości służy określeniu samych siebie i ocaleniu przed zapomnieniem. Historia J.W. Goethego, genialnego pisarza, którego dzieła odcisną piętno na dziejach świata, i Bettiny, młodej kobiety, która poprzez kontrolę spuścizny Goethego stara się zapewnić sobie swoistą nieśmiertelność. Kundera w dowcipny, inteligentny i nieco złośliwy sposób wykłada czytelnikom, czym w istocie jest pragnienie nieśmiertelności. Tytuł oryginalny: Nesmrtelnost Tłumacz: Marek Bieńczyk

To właśnie przydarza się Ludvikowi, głównemu bohaterowi opowieści, lekarzowi w komunistycznej Czechosłowacji, gdzie system nie pozwala na śmiech i rozrywkę. Zwłaszcza jeśli ma znaczenie polityczne i może obrażać Karola Marksa, ojca socjalizmu. Z powodu niewinnego żartu Ludvik zostanie wyrzucony z pracy. W dyktaturze taka degradacja niesie ze sobą również degradację społeczną i polityczną, która sprawia, że człowiek staje się nikim.

Historia, w której polityka, poezja, miłość i ludzkie pragnienia łączą się ze sobą w lekkiej narracji pełnej subtelnego dowcipu i nostalgii. Jaromil przyszedł na świat jako poeta – owoc młodzieńczej miłości i niechcianej przez ojca ciąży, jako niepowtarzalny dowód i wynik matczynej miłości. Od najmłodszych lat rysuje i pisze w przekonaniu, że to co robi, przyciąga uwagę innych. Kundera czyni ze swojego bohatera uniwersalny portret młodego artysty. Kiedy Jaromil próbuje uciec, tworzy, kocha i pragnie sławy, to samo w różnych momentach historii robią Rimbaud, Lermontow, Byron czy Shelley. Jaromil jako poeta staje się każdym z nich – życie Jaromila jest dla Kundery okazją, by zmierzyć się z młodością liryczną, pełną ideałów, gwałtownych uczuć i zmarnowanych nadziei.

W pewnym uzdrowisku leczy się bezpłodność, lecz ku utrapieniu przebywających tam kobiet, mężczyzn w nim jak na lekarstwo, ale nawet ten deficyt nie powstrzymuje lawiny nieprzewidywalnych wydarzeń. Gdy młoda pielęgniarka podejrzewa ciążę, sławny trębacz wpada w panikę na myśl o niespodziewanym ojcostwie i przyjeżdża na miejsce w tajemnicy przed schorowaną żoną, aby znaleźć rozwiązanie dla kłopotliwej sytuacji. Czy błędy przeszłości można łatwo wymazać? Historia opowiedziana w nieprawdopodobnym tempie przywodzącym na myśl osobliwego walca, dla którego takt wybijają na przemian głuchy śmiech i gorzkie łzy.

Wydana po raz pierwszy w 1984 roku Nieznośna lekkość bytu jest najsłynniejszą powieścią Milana Kundery oraz swego rodzaju ukoronowaniem jego twórczości. Zbiegają się w niej wszystkie tematy, do których pisarz w swojej twórczości nieustannie powraca. Splot życiorysów kilku postaci (i psa), które na różne sposoby dochodzą do wniosku, że jedynym, co zostaje im dane jest właśnie tytułowa lekkość. Głównym problemem, który interesuje Kunderę w tej książce jest kwestia przypadku jako czynnika, który determinuje ludzkie losy. Miłość jest przypadkiem. To przypadek decyduje, że zakochujemy się właśnie w tej, a nie w innej osobie. Przypadek decyduje również o tym, czym zajmujemy się przez całe życie, kim jesteśmy, z jakimi ludźmi się stykamy. W epoce totalitaryzmu zaś czynnik losowy jest tym bardziej paradoksalny, im bardziej wszechwładny ustrój stara się go wyeliminować i narzucić obywatelom sztuczne ograniczenia. Pomiędzy tymi dwoma żywiołami – prawdziwym i wymyślonym - poszczególne biografie wirują jak folia na wietrze. Sposób w jaki napisana jest Nieznośna lekkość bytu doskonale koresponduje z tematem - napisana jest lekko, pozornie chaotycznie. Wypełniona stwierdzeniami o charakterze ogólnym, których nie można traktować inaczej niż jako stwierdzenia właściwie nieważne... Wtedy, w Paryżu, Milan dał mi rękopis Nieznośnej lekkości bytu. Przeczytałam go z ogromnym przejęciem. Nie tylko przypomniało mi to moje doświadczenia z Pragi w 1968 roku, ale jakoś niebywale korespondowało z emigracją i polskim Sierpniem. Wydawało mi się, że w tej powieści zawarta jest suma doświadczeń, które mogą być cenne dla polskiego czytelnika, i spytałam Kunderę, czy zgodzi się, bym przetłumaczyła powieść na polski. Zgodził się z entuzjazmem, a potem bardzo uważnie przeczytał przekład, chociaż polskiego nie zna, więc nie mógł ocenić jego jakości. Agnieszka Holland, „Newsweek” Milan Kundera (ur. 1929) – jeden z najbardziej znanych pisarzy czeskiego pochodzenia. Uczestnik Praskiej Wiosny. Dwukrotnie wstępował i zostawał wydalany z Czeskiej Partii Komunistycznej. W 1975 roku wyemigrował do Francji. W 1981 roku przyjął obywatelstwo francuskie. W 1990 roku opublikował swoją ostatnią powieść w języku czeskim. Od tej pory pisze tylko po francusku i nie pozwala tłumaczyć na język ojczysty swoich nowych książek. Do najbardziej znanych dzieł Kundery należą powieści: Żart (wyd. 1967), Śmieszne miłości (1970), Księga śmiechu i zapomnienia (1978), Nieznośna lekkość bytu (1984) oraz Nieśmiertelność (1990), a także esej Sztuka powieści (1986). Tłumacz: Agnieszka Holland

The people of Central Europe cannot be separated from European history; they cannot exist outside it; but they represent the wrong side of this history; they are its victims and outsiders. In a moment of historic peril and uncertainty in mainland Europe, Milan Kundera makes the case for Central Europe as the nucleus of European values and as a lightning rod for its potential dangers. For the countries that make up this region where democracy is under continued threat from Russian oppression, language and culture play an active role in affirming national identity. And each of these countries ? Hungary, Poland, the Czech Republic and Slovakia ? has been historically overlooked by the major powers of Western Europe. But Kundera cautions that this blindness puts Europe?s cultural and political independence at risk, a warning that feels increasingly relevant to our current moment, and our future.