„Maria Stiepanowa” – książki

Umarła moja ciocia, siostra taty – zaczyna Stiepanowa i zdanie to staje się punktem wyjścia do próby napisania historii rodziny. Ale choć autorka szuka śladów własnych prababć, dziadków i rodziców, to nie oni są głównym tematem tej książki. Jest nim mechanizm pamięci. Czy zapomniane przedmioty, karteluszki, zasłyszane fakty zachowują pamięć o przeszłości? Jak zapamiętać wiek XX, który rozerwał łańcuch pamięci? Jak wielka historia może odbijać się w osobistej pamięci współczesnego człowieka? Stiepanowa szuka odpowiedzi w historii swojej rodziny oraz we wspaniałych esejach, m.in. o W.H. Sebaldzie, Charlotcie Salomon, Josephe Cornellu czy Osipie Mandelsztamie. To napisana niezwykle pięknym językiem intymna, a zarazem głęboko poruszająca wielka rozprawa na temat pamięci. Najbliżej jej do eseju, choć sama autorka nazwała ją „romansem” – romansem z pamięcią, z historią własnej rodziny zachowaną w przedmiotach. W Rosji książka ukazała się w grudniu 2017 roku i prawie natychmiast została okrzyknięta przez krytyków najważniejszą rosyjską książką ostatniego dziesięciolecia. Zdobyła też jedną z najważniejszych rosyjskich nagród literackich. „To jest książka o rzeczach i ludziach, o innych książkach i o fotografiach. Czuły esej, wnikliwa powieść, inwentarz rupieci, wspomnień i przemilczeń, prywatna encyklopedia czyjegoś życia (i historii, i Rosji). To jest książka, która powinna leżeć gdzieś blisko, na ulubionej półce. Książka, do której będziecie wracać. A jeżeli zdecydujecie się ją komuś pożyczyć, to koniecznie zapiszcie komu (może nie oddać)”. – Marcin Wicha, laureat Nagrody Literackiej Nike za Rzeczy, których nie wyrzuciłem „Powieść Stiepanowej to ciąg podróży bez końca i celu. Jestem nimi oczarowana i jednocześnie smutna z powodu faktu, że sama książka dobiegła końca. (…) Pamięci pamięci to literackie odkrycie, które porusza się między fantazją a rzeczywistością. Inspirująca i cudowna lektura”. – Dagens Nyheter „W pogoni za sprawdzeniem swojego rodowodu Stiepanowa łączy Wielką Historię i prywatną pamięć. To niezwykle osobiste śledztwo, w którym interpretacja przeszłości okazuje się być częścią innego, bardziej politycznego wątku: tego, jak możemy się pogodzić ze sobą w teraźniejszości. Pamięci pamięci jest najważniejszą rosyjską powieścią 2017 roku”. – GQ, Rosja „Maria Stiepanowa zamieniła zmarłych w swoich współautorów. W rezultacie powstała książka nieznana wcześniej w języku rosyjskim”. – „Nowaja Gazieta” „Pamięci pamięci jest nie tylko najważniejszą książka roku, ale ogólnie ostatnich lat. To prawdziwe wydarzenie – dla wszystkich, którzy wciąż umieją czytać”. – „Echo Moskwy” „Coś takiego pojawia się najwyżej raz na dekadę. Pamięci pamięci jest wielką rekonstrukcją literacką, a jej efektem zupełnie nowy gatunek, w którym współbrzmią pamięć, czas i historia”. – Literratura (Rosja) „Spośród wszystkiego, co było niewiadomą, półwiadomą lub było zaciemnione, wiedziałam o swojej rodzinie kilka niewzruszonych rzeczy. W naszej rodzinie nikt nie zginął podczas rewolucji i wojny domowej. Nie było w niej represjonowanych. Nie było ofiar Holocaustu. Nie było zabitych, poza Lodikiem. Nie było tych, którzy zabijali. Sporo z tego wkrótce albo stało się wątpliwe – albo okazało się być oczywistą nieprawdą”. Fragment książki Maria Stiepanowa (ur. 1972) – rosyjska pisarka i poetka, której utwory przetłumaczono na kilkanaście języków. Po polsku ukazał się tom jej wierszy Wojna bestii i zwierząt (przeł. Zbigniew Dmitroca, Wydawnictwo Wolno, 2019).

„Umarła moja ciocia, siostra taty” – zaczyna Stiepanowa i zdanie to staje się punktem wyjścia do próby napisania historii rodziny. Ale choć autorka szuka śladów własnych prababć, dziadków i rodziców, to nie oni są głównym tematem tej książki. Jest nim mechanizm pamięci. Czy zapomniane przedmioty, karteluszki, zasłyszane fakty zachowują pamięć o przeszłości? Jak zapamiętać wiek XX, który rozerwał łańcuch pamięci? Jak wielka historia może odbijać się w osobistej pamięci współczesnego człowieka? Stiepanowa szuka odpowiedzi w historii swojej rodziny oraz we wspaniałych esejach, m.in. o W.H. Sebaldzie, Charlotcie Salomon, Josephe Cornellu czy Osipie Mandelsztamie. To napisana niezwykle pięknym językiem intymna, a zarazem głęboko poruszająca wielka rozprawa na temat pamięci. Najbliżej jej do eseju, choć sama autorka nazwała ją „romansem” – romansem z pamięcią, z historią własnej rodziny zachowaną w przedmiotach. W Rosji książka ukazała się w grudniu 2017 roku i prawie natychmiast została okrzyknięta przez krytyków najważniejszą rosyjską książką ostatniego dziesięciolecia. Zdobyła też jedną z najważniejszych rosyjskich nagród literackich. „To jest książka o rzeczach i ludziach, o innych książkach i o fotografiach. Czuły esej, wnikliwa powieść, inwentarz rupieci, wspomnień i przemilczeń, prywatna encyklopedia czyjegoś życia (i historii, i Rosji). To jest książka, która powinna leżeć gdzieś blisko, na ulubionej półce. Książka, do której będziecie wracać. A jeżeli zdecydujecie się ją komuś pożyczyć, to koniecznie zapiszcie komu (może nie oddać)” – Marcin Wicha, laureat Nagrody Literackiej Nike za Rzeczy, których nie wyrzuciłem. „Powieść Stiepanowej to ciąg podróży bez końca i celu. Jestem nimi oczarowana i jednocześnie smutna z powodu faktu, że sama książka dobiegła końca. (…) Pamięci pamięci to literackie odkrycie, które porusza się między fantazją a rzeczywistością. Inspirująca i cudowna lektura” – Dagens Nyheter. „W pogoni za sprawdzeniem swojego rodowodu Stiepanowa łączy Wielką Historię i prywatną pamięć. To niezwykle osobiste śledztwo, w którym interpretacja przeszłości okazuje się być częścią innego, bardziej politycznego wątku: tego, jak możemy się pogodzić ze sobą w teraźniejszości. Pamięci pamięci jest najważniejszą rosyjską powieścią 2017 roku” – GQ, Rosja. „Maria Stiepanowa zamieniła zmarłych w swoich współautorów. W rezultacie powstała książka nieznana wcześniej w języku rosyjskim” – „Nowaja Gazieta”. „Pamięci pamięci jest nie tylko najważniejszą książka roku, ale ogólnie ostatnich lat. To prawdziwe wydarzenie – dla wszystkich, którzy wciąż umieją czytać” – „Echo Moskwy”. „Coś takiego pojawia się najwyżej raz na dekadę. Pamięci pamięci jest wielką rekonstrukcją literacką, a jej efektem zupełnie nowy gatunek, w którym współbrzmią pamięć, czas i historia” – „Literratura (Rosja)”. „Spośród wszystkiego, co było niewiadomą, półwiadomą lub było zaciemnione, wiedziałam o swojej rodzinie kilka niewzruszonych rzeczy. W naszej rodzinie nikt nie zginął podczas rewolucji i wojny domowej. Nie było w niej represjonowanych. Nie było ofiar Holocaustu. Nie było zabitych, poza Lodikiem. Nie było tych, którzy zabijali. Sporo z tego wkrótce albo stało się wątpliwe – albo okazało się być oczywistą nieprawdą” – fragment książki. Maria Stiepanowa (ur. 1972) – rosyjska pisarka i poetka, której utwory przetłumaczono na kilkanaście języków. Po polsku ukazał się tom jej wierszy Wojna bestii i zwierząt (przeł. Zbigniew Dmitroca, Wydawnictwo Wolno, 2019).

Tom wierszy Marii Stiepanowej Wojna bestii i zwierząt to pierwsza wydana w Polsce książka autorki, która ukazuje się w przekładzie Zbigniewa Dmitrocy. Niniejszy wybór zawiera teksty z wydanego w 2015 roku tomu Spolia. Tytułowa Wojna bestii i zwierząt jest intertekstualnym poematem o bezsensie wojny. Autorka nawiązuje w nim m.in. do Ziemi jałowej T.S. Eliota, staroruskiego Słowa o wyprawie Igora oraz starotestamentowych Psalmów w przekładzie staro-cerkiewno-słowiańskim. Liczne kryptocytaty i parafrazy pokazują, że kultura europejska jest jednością, a podział Europy na Wschodnią i Zachodnią jest podziałem stricte politycznym. Książka ukazuje się z okazji 7. Festiwalu Miłosza, organizowanego przez Krakowskie Biuro Festiwalowe i Fundację Miasto Literatury w dniach 7–10 czerwca 2018. Maria Stiepanowa (ur. 1972) – rosyjska poetka, eseistka, dziennikarka. Autorka dziewięciu książek poetyckich i zbiorów esejów Odin, nie odin, nie ja [Jeden, niejeden, nie ja] i Tri statji po powodu [Trzy szkice z powodu]. Laureatka rosyjskich i europejskich nagród poetyckich. Od 2012 roku redaktor naczelna projektu internetowego COLTA.RU. W 2017 roku opublikowała prozę filozoficzną Pamjati pamjati [Pamięci pamięci]. Jej wiersze były tłumaczone m.in. na język angielski, fiński, francuski, hebrajski, niemiecki i włoski. Tom Wojna bestii i zwierząt to pierwsza wydana w Polsce książka autorki.