„Maria Pilich” – książki

Publikacja przybliża sylwetki ponad 30 polskich podróżników, począwszy od żyjącego w XIII wieku Benedykta Polaka uznawanego za pierwszego polskiego podróżnika i prekursora polskiej geografii do profesora Ryszarda Wiktora Schramma - wybitnego biochemika, polarnika i alpinisty. Co ciekawe z przytoczonych w książce biografii wyłania się obraz podróżnika w nieco innym, niewspółczesnym znaczeniu. Jest to obraz człowieka odkrywcy, badacza, naukowca, który wewnętrzną pasję poznawania nowych miejsc często podporządkowuje wyznaczaniu nowych kierunków, odkrywaniu nieznanych lądów, pracy badawczej z dziedziny biologii, geologii, topografii, antropologii i etnografii. Wymienieni podróżnicy byli niekiedy pierwszymi ludźmi, którzy w ogóle pojawili się w danym miejscu lub którzy dotarli do jeszcze niepoznanych plemion, czasem by wbrew grożącemu im niebezpieczeństwu poznać ich kulturę, sposób życia i otaczające ich bogactwo przyrody. Często, jak na przykład w przypadku badaczy Syberii lub polarników pasja podróżowania była okupiona nadludzkim wysiłkiem i pracą w ekstremalnych warunkach. Co zaskakujące, niektórzy z nich, mimo ich wybitnej, cenionej również na świecie działalności, są w Polsce zapomniani. Warto wymienić choć kilku.

Opisując meandry skomplikowanej historii miasta, Warszawa wielu kultur staje się pionierskim przewodnikiem po stolicy jeszcze nieodkrytej. Warszawa przestaje bowiem być centrum państwa jednej etniczności, jednego wyznania i jednego zestawu przekonań – Pilichowie pokazują, że miasto, jakie znamy, przez wieki kształtowała różnorodność i bogactwo spotykających się kultur: synagogi sąsiadujące z kościołami, skwer upamiętniający „dobrego Maharadżę” z cmentarzem „olędrów”, prawosławne ikony funkcjonujące obok figur hinduskich bogów i królewskich salonów urządzonych w stylu orientalnym. Czytelna struktura książki pozwala spacerować po Warszawie śladem tych fascynujących spotkań i zgłębić nieoczywistą historię miasta, dla którego wielokulturowość zawsze była kluczowym elementem tożsamości.

• Dlaczego Józefa Kowalewskiego, wybitnego orientalistę, syberyjski lud Buriatów utożsamiał z Żywym Buddą? • Jak silna pasja podróżowania kierowała Michaliną Isaakową, że prawdopodobnie jako pierwsza Polka dobrowolnie wyruszyła na samotną wyprawę do Ameryki Południowej, aby łapać motyle? • Julian Fałat, czy był tylko wybitnym akwarelistą, czy także „nałogowym podróżnikiem”, który w wyprawie niemal dookoła świata dotarł m.in. do Hongkongu? • Jak Leonidowi Telidze, dziś legendzie polskiego żeglarstwa, udało się opłynąć pod żaglami świat? • Skąd wzięło się określenie „Skłodowska antropologii”, które przypisała biografka Marii Czaplickiej, wybitnej znawczyni Syberii? • Jaki wpływ na rozwój polarnictwa miały odkrycia Alfreda Jahna, jedynego Polaka, który poznał wszystkie kraje arktyczne? • Ile zyskała światowa botanika dzięki Józefowi Warszewiczowi, który podróżując, odkrył kilkaset nieznanych wcześniej roślin tropikalnych? • Kim był Bronisław Piłsudski, brat Józefa, etnograf, który zesłany na wyspę Sachalin badał kulturę Ajnów, zwanych kosmatymi ludźmi? Książka przybliża sylwetki i dokonania 28 wybitnych polskich odkrywców i podróżników, którzy z odwagą i determinacją mierzyli się z przeciwnościami losu, aby poznawać i badać nieznane części świata. Niektórzy z nich, mimo wybitnych dokonań, są w Polsce zapomniani. Warto poznać ich historie.

W 2019 roku literacką Nagrodę Nobla odebrała Olga Tokarczuk. To już piąta Nagroda Nobla dla polskich pisarzy. Władysława Reymonta, Henryka Sienkiewicza, Czesława Miłosza, Wisławę Szymborską oraz Lecha Wałęsa czy naszą dwukrotną noblistkę, Polkę wszech czasów, Marię Skłodowską-Curie wszyscy znają. Ale nie wszyscy wiedzą, że z naszym krajem związanych jest kilkudziesięciu innych laureatów Nagrody Nobla. Przybliżamy portrety literackie 56 noblistów urodzonych w Polsce (w jej obecnych granicach i na Kresach Wschodnich) bądź o polskich korzeniach. Wymieńmy tylko kilku: Albert Michelson, amerykański fizyk, zwany apostołem światła, urodził się w Strzelnie na Kujawach i do końca życia uważał się za Polaka. Józef Rotblat urodził się w Warszawie, w 1938 roku obronił pracę doktorską z fizyki na uniwersytecie w Warszawie. Z Polski wyjechał w 1939 roku. Pokojową Nagrodę Nobla otrzymał w 1995 roku. Do końca życia biegle mówił po polsku. Mówił, ze jest Polakiem z brytyjskim paszportem. Andrzej Wiktor Schally, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny, jest synem polskiego generała Kazimierza Schally'ego, który był szefem Gabinetu Wojskowego prezydenta Rzeczpospolitej Ignacego Mościckiego. Do dziś w Polsce mieszka rodzina noblisty. Klaus von Klitzing urodził się w Środzie Wielkopolskiej. Jest laureatem Nagrody Nobla z fizyki. Jego rodzice mówili po polsku. Uczony był w Polsce wielokrotnie. Tadeusz Reichstein, twórca witaminy C, urodził się we Włocławku. Jego rodzice, Żydzi, byli wielkimi polskimi patriotami. Synowi nadali imię po Tadeuszu Kościuszce. Uczony uważał się za Szwajcara polsko-żydowskiego pochodzenia. Frank Wilczek, laureat Nagrody Nobla z fizyki, jest wnukiem Jana Wilczka, żołnierza w armii gen. Józefa Hallera. Od 2020 roku młodym polskim naukowcom wręczana jest Nagroda im. Franka Wilczka. Roald Hoffmann urodził się w Złoczowie (na obecnej Ukrainie. Nagrodę Nobla otrzymał w 1981 roku w dziedzinie chemii. Uważany jest za jednego z najwybitniejszych chemików wszech czasów. Polskę odwiedził kilka razy. Dzieci uczonego mają drugie, polskie imiona, Hillel Jan i Ingrid Helena. 56 niezwykle ciekawych, niekiedy wręcz zaskakujących historii.

W 2019 roku literacką Nagrodę Nobla odebrała Olga Tokarczuk. To już piąta Nagroda Nobla dla polskich pisarzy. Władysława Reymonta, Henryka Sienkiewicza, Czesława Miłosza, Wisławę Szymborską oraz laureata pokojowej Nagrody Nobla Lecha Wałęsa czy naszą dwukrotną noblistkę, Polkę wszech czasów Marię Skłodowską-Curie wszyscy znają. Ale nie wszyscy wiedzą, że z naszym krajem związanych jest kilkudziesięciu innych laureatów Nagrody Nobla. Przybliżamy portrety literackie 56 noblistów urodzonych w Polsce w jej obecnych granicach i na Kresach Wschodnich bądź o polskich korzeniach. Wymieńmy tylko kilku: Albert Michelson, amerykański fizyk, zwany apostołem światła, urodził się w Strzelnie na Kujawach i do końca życia uważał się za Polaka. Józef Rotblat urodził się w Warszawie, w 1938 roku obronił pracę doktorską z fizyki na uniwersytecie w Warszawie. Z Polski wyjechał w 1939 roku. Pokojową Nagrodę Nobla otrzymał w 1995 roku. Do końca życia biegle mówił po polsku. Mówił, ze jest Polakiem z brytyjskim paszportem. Andrzej Wiktor Schally laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny jest synem polskiego generała Kazimierza Schally ego, który był szefem Gabinetu Wojskowego prezydenta Rzeczpospolitej Ignacego Mościckiego. Do dziś w Polsce mieszka rodzina noblisty. Klaus von Klitzing urodził się w Środzie Wielkopolskiej jest laureatem Nagrody Nobla z fizyki. Jego rodzice mówili po polsku. Uczony był w Polsce wielokrotnie. Tadeusz Reichstein – twórca witaminy C, urodził się we Włocławku. Jego rodzice, Żydzi, byli wielkimi polskimi patriotami. Synowi nadali imię po Tadeuszu Kościuszce. Uczony uważał się za Szwajcara polsko-żydowskiego pochodzenia. Frank Wilczek, laureat Nagrody Nobla z fizyki jest wnukiem Jana Wilczka, żołnierza w armii gen. Józefa Hallera. Od 2020 roku młodym polskim naukowcom wręczana jest Nagroda im. Franka Wilczka. Roald Hoffmann urodził się w Złoczowie ( na obecnej Ukrainie), Nagrodę Nobla otrzymał w 1981 roku w dziedzinie chemii. Uważany jest za jednego z najwybitniejszych chemików wszech czasów. Polskę odwiedził kilka razy. Dzieci uczonego mają drugie, polskie imiona, Hillel Jan i Ingrid Helena. 56 niezwykle ciekawych, niekiedy wręcz zaskakujących historii. Wydanie zaktualizowane.