„Magdalena Lesińska” – książki

W dobie masowych procesów imigracyjnych państwa docelowe muszą zmierzyć się z włączeniem imigrantów w struktury społeczeństwa, gospodarki, a zwłaszcza rynku pracy. Proces inkluzji politycznej cudzoziemców stanowi wielkie wyzwanie dla całych społeczeństw oraz ich elit politycznych. Dylematy związane z warunkami nadawania obywatelstwa dotykają fundamentalnych dla państwa narodowego pytań o podstawy i reguły członkostwa we wspólnocie politycznej. W książce oprócz wprowadzenia teoretycznego do tematu inkluzji politycznej imigrantów czytelnik znajdzie analizę doświadczeń Niemiec, Francji i Wielkiej Brytanii w tej dziedzinie. Państwa te stosują odmienne modele włączania imigrantów w system prawno-polityczny, różnią się przyjętą koncepcją wspólnoty politycznej, kultury narodowej i obywatelstwa. Książka nie tylko w interesujący sposób opowiada o tym, jak kraje europejskie stały się państwami imigracyjnymi, lecz stanowi także przyczynek do dyskusji o wyzwaniach, z jakimi Polska i Polacy będą się prawdopodobnie musieli zmagać w bliższej lub dalszej przyszłości. Magdalena Lesińska, dr, zastępca dyrektora Ośrodka Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego oraz sekretarz Komitetu Badań nad Migracjami Polskiej Akademii Nauk. Absolwentka Uniwersytetu Wrocławskiego (Instytut Nauk Politycznych) oraz Central European University w Budapeszcie (Nationalism Studies). Interesują ją takie zagadnienia jak: polityka państwa wobec procesów migracyjnych, transnarodowe procesy polityczne, w szczególności mobilizacja polityczna imigrantów oraz mniejszości narodowych i etnicznych, a także aktywność polityczna Polonii i Polaków przebywających za granicą.

Autorka podejmuje temat relacji między państwem pochodzenia i diasporą z punktu widzenia teorii i koncepcji obecnych w naukach politycznych: podmiotowości politycznej, relacji władzy, wpływu, mobilizacji oraz funkcjonowania systemu politycznego. Monografia uzupełnia poważną lukę w badaniach nad polską emigracją, w których dominowała dotychczas perspektywa historyczna i socjologiczna, dodając do analizy fenomenu skupisk diasporycznych i ich związków z państwem pochodzenia ujęcie politologiczne. Diaspora jako wielka grupa społeczna ma zdolność i możliwości wpływu na państwo pochodzenia, zwłaszcza w momentach przełomowych – transformacji ustrojowej, kryzysów czy konfliktów. Takim czasem w historii Polski były wybory 4 czerwca 1989 roku oraz proces konsolidacji systemu prawno-politycznego III RP, w których aktywny udział mieli również Polacy mieszkający poza granicami kraju. W monografii autorka przedstawia także proces tworzenia i ewolucję polityki państwa polskiego wobec diaspory oraz jej aktywność podczas wyborów parlamentarnych i prezydenckich w następnych dekadach.

Autorzy przedstawiają zagadnienia towarzyszące procesom demograficznym w Polsce z perspektywy podejmowanych działań politycznych. Szczególną uwagę poświęcają procesowi upolitycznienia problemu starzejącego się społeczeństwa, instrumentom polityki demograficznej i społecznej oraz dyskursom politycznemu i medialnemu, zaistniałym w latach 1989–2016. Przemiany demograficzne, zwłaszcza proces starzenia się ludności, ze względu na swoją intensyfikację i złożoność stają się przedmiotem polityki państwa. Wypracowanie rozwiązań z zakresu polityki demograficznej i polityki społecznej, dostosowanych do wymogów coraz szybciej starzejącego się społeczeństwa i wyzwań społeczno-ekonomicznych XXI wieku to nagląca potrzeba.

Transformacja nieoczywista. Polska jako kraj imigracji to systematyczna, interdyscyplinarna analiza charakterystyk i mechanizmów napływu cudzoziemców do Polski w kontekście funkcjonowania państwa i jego gospodarki. Jej autorzy nie ograniczają się do przeglądu dostępnych danych na temat imigracji do Polski, lecz podejmują próbę identyfikacji i pogłębionego opisu mechanizmów odpowiedzialnych za obecny charakter napływu cudzoziemców do Polski, odwołując się do koncepcji cyklu migracyjnego. Tłem dla ich rozważań są przemiany wzorców mobilności obserwowane w krajach Europy Zachodniej i Południowej polegające na stopniowym spadku znaczenia tradycyjnych zachowań migracyjnych na rzecz płynności i różnorodności mobilności międzynarodowej coraz trudniejszych do uchwycenia w danych i analizach. Przypadek transformacji Polski z kraju emigracyjnego w kraj imigracji przedstawiony na łamach niniejszej publikacji jest wyjątkowy i nieoczywisty. Nie ulega wątpliwości, że Polska, wraz z innymi krajami europejskimi, uczestniczy w dynamicznych przemianach wzorców mobilności, które mogą zmienić sposób rozumienia i opisu migracji międzynarodowych. Jednocześnie, trudno przewidzieć, czy i kiedy Polska dołączy do licznej grupy europejskich krajów imigracyjnych, co ukazują analizy przedstawione w tym tomie. Książka zainteresuje specjalistów zajmujących się mobilnością przestrzenną ludności, ekonomicznymi i socjologicznymi aspektami rynku pracy, szeroko rozumianą integracją cudzoziemców oraz praktyków odpowiedzialnych za kształtowanie i realizację polityki migracyjnej.