„Heimskringla – Krąg świata” – pod nazwą tą kryje się, spisany około 1230 roku, zbiór szesnastu sag ukazujących dzieje władców norweskich od czasów legendarnych aż do drugiej połowy XII wieku. Heimskringla należy do najwspanialszych pomników islandzkiego i europejskiego piśmiennictwa doby średniowiecza i od XVI stulecia po dzień dzisiejszy pozostaje jednym z najbardziej znanych i komentowanych dzieł średniowiecznej literatury skandynawskiej, przedmiotem licznych opracowań naukowych, edycji krytycznych i tłumaczeń. Jest uważana nie tylko za cenne źródło historyczne, ale także za arcydzieło literatury średniowiecznej, klasyczny przykład islandzkiej sagi historycznej. Autorem Heimskringli jest Snorri Sturluson (1179-1241), wybitny islandzki poeta, historiograf i polityk. Niniejszy tom przybliża polityczny i literacki życiorys Snorriego oraz kontekst historyczny i kulturowy jego najważniejszego dzieła. Omówione zostały średniowieczne rękopisy zawierające tekst Heimskringli, źródła, z których Snorri korzystał, obecne w tekście wątki legendarne i mitologiczne, styl kompozycji i sposób wykorzystania poezji skaldów oraz relacje intertekstualne z innymi sagami, które spisywano w średniowiecznej Islandii.
Pierwszy polski przewodnik po świecie fascynującej i wyjątkowej literatury, jaką są sagi islandzkie. Autorzy przedstawili poszczególne odmiany spisywanych na średniowiecznej Północy opowieści, których tematyka obejmowała między innymi dzieje Islandczyków, skandynawskich władców oraz adaptacje współczesnej literatury kontynentalnej. Charakterystyce obejmującej styl kompozycji, analizę najpopularniejszych motywów oraz tło historyczne i społeczne towarzyszą odwołania do polskich badań nad średniowieczną literaturą skandynawską.
Wejście Danii na arenę dziejów to historia brawurowych wypraw wikińskich jarlów na wybrzeża zachodniej Europy i dalej, docierających nawet do wybrzeży Morza Czarnego i Azji Mniejszej. W opowieści o tej części Skandynawii, jak w kalejdoskopie, przeplatają się wątki handlowe (powstanie pierwszych kantorów kupieckich w VIII wieku) i militarne (wojny króla Godfreda z cesarzem Karolem Wielkim), które ukształtowały jej oblicze. Kres lokalnym waśniom i rządom niezależnych jarlów przyniosło panowanie dynastii Jelling, której przedstawiciele z Haraldem Sinozębym na czele skonsolidowali władzę nad całością ziem duńskich. Harald jako pierwszy duński władca przyjął chrześcijaństwo. Jego dzieło kontynuowali syn Swen Widłobrody i wnuk Knut Wielki. Apogeum sukcesów dynastii przypadło na czasy panowania tego ostatniego, gdy Duńczycy przejęli tron angielski i utrzymali go do 1042 roku. Opowieść wieńczy opis rządów króla Swena Ulfssona, kiedy to Dania przekształciła się z wikińskiego królestwa w monarchię w pełni europejską. Kolejni następcy tronu skupiali się na umacnianiu pozycji kraju na politycznej mapie Zachodu, dysponując dużym potencjałem świetnie rozwijającego się państwa.
„Sigurd Zły Diakon z grupą ludzi poszli do domu, w którym spał król, wyłamali drzwi i weszli do środka z dobytą bronią. Ivar Kolbeinsson zadał królowi Haraldowi pierwszy cios. Król legł do łoża pijany i spał twardo, ale przebudził się, gdy go zaatakowano, i rzekł, jeszcze nie w pełni świadom: – Okrutnie sobie ze mną pogrywasz, Thoro! Kobieta zerwała się i zawołała: – To oni okrutnie sobie z tobą pogrywają, ci, którzy życzą ci gorzej niż ja! Tak król Harald stracił życie. Sigurd wyszedł stamtąd ze swoimi ludźmi i kazał wezwać do siebie tych, którzy obiecali stanąć po jego stronie, jeśli zdoła pozbawić życia króla Haralda. Potem weszli na statek, wzięli się do wioseł i popłynęli przez zatokę przed dwór królewski. Zaczęło już świtać. Sigurd wstał i przemówił do ludzi, którzy stali na królewskiej przystani. Ogłosił śmierć króla Haralda ze swoich rąk i zażądał od nich, by przyjęli go i obrali na króla, do czego ma prawo z urodzenia. Wtedy zbiegli się do przystani liczni ludzie z królewskiej siedziby i zawołali jak jeden mąż, przysięgając, że nigdy nie przyjmą za króla i nie obiecają służby człowiekowi, który zamordował własnego brata: – A jeśli on nie był twoim bratem, to nie masz żadnego prawa, aby być królem”. Saga o Magnusie Ślepym i Haraldzie Słudze
„Kiedy król Olaf ustawił swoją armię, chłopi jeszcze nie nadeszli. Olaf kazał więc swoim usiąść i odpocząć. Król sam usiadł i całe wojsko wraz z nim. Miał wokół siebie sporo miejsca. Pochylił się i złożył głowę na kolanach Finna Arnasona. Wówczas ogarnęła go senność i trwało to dłuższą chwilę. Wtedy zobaczyli chłopskie wojsko, nadciągające ku nim pod wzniesionymi sztandarami. Było ich bardzo wielu. Finn obudził króla i powiedział, że chłopi nadchodzą. Król się przebudził i rzekł: – Dlaczego mnie obudziłeś, Finnie, dlaczego nie pozwoliłeś mi wyśnić mojego snu do końca? Finn odpowiedział: – Chyba twój sen nie był ważniejszy od obudzenia się i przygotowania na spotkanie tej armii, która teraz idzie przeciw nam. Czy nie widzisz, jak blisko podeszli? Król odrzekł: – Jeszcze nie są tak blisko, mogłem spać dłużej. Finn zapytał: – O czym śniłeś, królu, skoro uważasz, iż tak wielką stratą jest to, że cię obudziłem? Olaf opowiedział wtedy, że we śnie ujrzał wielką drabinę, po której wszedł tak wysoko, iż niebo się otworzyło, bo tam owa drabina prowadziła. – Wszedłem na najwyższy szczebel – mówił – a wówczas mnie obudziłeś”. Saga o Olafie Świętym
Prezentowana książka dotyczy wydarzeń politycznych, jakie rozegrały się w XI-wiecznej Skandynawii, widzianych przez pryzmat poezji ówczesnych skaldów. Okres ten stanowił kulminację wielu istotnych procesów gospodarczych, kulturowych i politycznych (m.in. chrystianizacja, centralizacja władzy królewskiej). Znajdowały one swoje odbicie w działaniach propagandowych i ideowych, których głównym nośnikiem była poezja skaldów. Podjęte w książce rozważania stanowią próbę całościowego ujęcia przemian politycznych w Skandynawii XI wieku przez pryzmat twórczości ówcześnie komponujących skaldów. Takie spojrzenie na temat pozwala na lepsze zrozumienie warunków, w jakich funkcjonowali i tworzyli pozostający na służbie władców poeci. Jednocześnie sprzyja określeniu, na ile dworska poezja skaldów umożliwia nam dziś lepsze poznanie meandrów ówcześnie kształtowanej i uprawianej polityki.
Prezentowana książka stanowi drugie, poprawione i uzupełnione, wydanie monografii, która pierwotnie ukazała się w 2010 roku, także nakładem wydawnictwa Avalon. Literacka twórczość Skandynawów, przede wszystkim Islandczyków, doby średniowiecza to swoisty fenomen, cieszący się do dziś niesłabnącym zainteresowaniem zarówno badaczy, jak i miłośników dobrej literatury. Sagi, poezja oraz inne gatunki, których rozkwit przypadł na XIIXIV wiek, w dużej mierze poświęcone zostały dziejom mieszkańców Północy oraz obszarom, do których Skandynawowie docierali w epoce wikingów. Jednym z ważniejszych tematów, który przewija się przez poszczególne opowieści jest legenda o Jomsborgu, warownej twierdzy, siedzibie słynnej i niezwyciężonej drużyny wikińskiej. Gród ów, zbudowany w Vindlandzie, a więc w kraju Słowian, miał stanowić ekskluzywne miejsce spotkań tych ostatnich ze Skandynawami. Jomswikingowie, jego gospodarze, których losy dopełnić się miały w czasie ostatniej bitwy pod Hjorungavgr, zaangażowani byli w najważniejsze rozgrywki polityczne w całym regionie. Świadczyć o tym miały między innymi dzieje szwedzkiego królewicza Styrbjrna Olafssona oraz króla Norwegii Olafa Tryggvasona. Książka stanowi próbę analizy głównych składowych legendy oraz czynników, które potencjalnie wpłynęły na jej powstanie i rozwój, a także status tych, którzy mieli odpowiadać za powstanie Jomsborga i jego funkcjonowanie.
„Król Harald wysłał swoich ludzi po pewną dziewczynę, córkę króla Eirika z Hördalandu, która nazywała się Gyda i była na wychowaniu w Valdres u pewnego bogatego gospodarza. Chciał z niej uczynić swoją nałożnicę, ponieważ była bardzo piękną i dumną kobietą. Kiedy posłańcy tam przybyli i przekazali tę wiadomość dziewczynie, odparła, że nie poświęci swojego dziewictwa, żeby wziąć na męża króla, który nie włada większym królestwem niż kilka dzielnic. - Wydaje mi się dziwnym – rzekła – że nie ma tu króla, który chciałby posiąść całą Norwegię i być jej samodzielnym władcą, jak król Gorm w Danii czy Eirik w Uppsali. - - Bo moim zdaniem – rzekła – tylko wtedy będzie miał prawo zwać się królem całego ludu”. Saga o Haraldzie Pięknowłosym
Prezentowana książka przedstawia życie i panowanie Knuta Wielkiego, króla Anglii, Danii i Norwegii. Knut wywodził się z duńskiej dynastii Jelling, był synem Swena Widłobrodego, który w 1013 r. podbił Anglię. Knut poszedł w ślady ojca i w 1017 r., po dwóch latach zmagań wojennych został królem Anglii. W 1019 r., po śmierci swojego brata Haralda, przejął władzę w Danii, a w 1028 r. podbił Norwegię. W ciągu niespełna dwóch dekad Knut zbudował potężne władztwo na Północy, które jednak rozpadło się tuż po jego śmierci w 1035 r. Książka stara się objąć wszystkie aspekty rządów Knuta w Anglii i w Skandynawii, wskazując tym samym na jego polityczne wyczucie i umiejętnie budowaną propagandę, dzięki którym na trwałe wpisał się w dzieje średniowiecznej Europy.
Początki norweskiej państwowości ściśle wiążą się z epoką wikingów. Był to czas pirackich najazdów, osiedlania się w różnych rejonach europejskiego kontynentu oraz rozwijającej się wymiany handlowej o dalekosiężnym zasięgu. Na fali tych zjawisk, po burzliwym okresie współżycia kilku królestw, w Norwegii powstała jedna monarchia. Opowieść zaczyna się na przełomie VIII i IX wieku, w momencie gdy mieszkańcy Europy, przede wszystkim Anglii, po raz pierwszy doświadczyli furii Normanów. Następnie przybliża czytelnikowi kluczowe momenty w dziejach formowania się średniowiecznej monarchii norweskiej: bitwę pod Stiklastadir, stoczoną 29 lipca 1030 roku i jej następstwa. Poległy w niej król Olaf Haraldsson, wkrótce został ogłoszony świętym, stając się patronem królestwa i przejścia Norwegów na chrześcijaństwo. Narrację o początkach Norwegii wieńczą działania ostatnich królów-wikingów, Haralda Srogiego i Magnusa Bosego. Ich awanturnicze wojny i podboje przysłoniły w skandynawskiej tradycji inne zjawiska, którym z równą energią patronowali: rozwój miast i struktury kościelnej, powstawanie nowych elit i stanowienie prawa między władcą a poddanymi. Latem 1103 roku skończyła się dla Norwegów epoka wikingów. Kraj wchodził w nowy etap swojego rozwoju.
Bonito
O nas
Kontakt
Punkty odbioru
Dla dostawców
Polityka prywatności
Ustawienia plików cookie
Załóż konto
Sprzedaż hurtowa
Bonito na Allegro