„Józef Tischner” – książki

„Filozofia nie jest zwykłą wiedzą, nauką obok innych nauk, zdolną do zaspokojenia ciekawości. Filozofia jest mądrością, bez której trudno jest żyć, a jeszcze trudniej być człowiekiem wolnym. Filozofia nie jest po to, by się jej »uczyć«, ale po to, by się nią karmić”. ks. Józef Tischner Nieznane teksty wybitnego filozofa, które tłumaczą nam świat. Gdzie poszukiwać prawdy, jak zrozumieć drugiego i się z nim porozumieć, dlaczego godność jest podstawowym „prawem człowieka” i kto nas wzywa do wolności? Tischner w swoich tekstach ułatwia nam zrozumienie otaczającej nas trudnej rzeczywistości. Tłumaczy, jak żyć w świecie pełnym sprzeczności. Jest to książka dla każdego, kto chce wiedzieć więcej. Dla osób ciekawych świata i drugiego człowieka.

Było to dawno, bo w latach 70. ubiegłego wieku, ale o mszach odprawianych przez księdza Tischnera dla przedszkolaków w kościele Świętego Marka w Krakowie krążyły i krążą legendy. Do teraz uczestnicy mszy wspominają, że były to jedyne w swoim rodzaju wydarzenia. Dziś ksiądz podchodzący z mikrofonem do dzieci nie robi już takiego wrażenia, ale wtedy była to rewolucja. A cóż dopiero ksiądz, który na mszę przychodził z własnym misiem! Prezentowana książka przywołuje klimat tamtych spotkań i pokazuje Tischnera jako mistrza kontaktu z dziećmi. Znalazł się w niej zapis pięciu kazań z kościoła Świętego Marka zachowanych w archiwum rodzinnym, zredagowanych tak, żeby były przystępne w lekturze, a jednocześnie oddawały ducha tych niezwykłych spotkań. Tischner dialoguje z dziećmi o tym, czym jest Kościół, ile razy trzeba przebaczać, co się dzieje na ołtarzu w czasie mszy. Rozmawia z nimi też o wakacjach w Bułgarii, ulubionych zabawkach i słabostkach rodziców. W ten sposób powoli – i z humorem – wprowadza je w świat wielkich tajemnic chrześcijaństwa i najważniejszych ludzkich wartości. Prócz tego w książce znalazły się trzy opowiadania dla dzieci pod wspólnym tytułem Wakacyjne odkrycia, napisane przez księdza Tischnera w 1975 roku. Całość została opracowana przez Wojciecha Bonowicza, który od lat zajmuje się spuścizną księdza. We wstępie do książki Bonowicz rekonstruuje przebieg mszy odprawianych przez Tischnera, przywołując zabawne epizody, dobrze obrazujące, z jakimi trudnościami musiał zmagać się ksiądz rewolucjonista, który postanowił, że dzieci będą mogły przynosić na msze maskotki i pytać go, o co tylko chcą.

Zbiór 21 tekstów Tischnera na XXI wiek. „Z myśleniem jest tak jak z chodzeniem: najpierw człowiek trzyma się ręki matki, a potem odkrywa, że już sam potrafi.” – ks. Józef Tischner Dla wielu słuchaczy i czytelników ks. Józef Tischner stał się właśnie takim przewodnikiem. Miał on w sobie niezwykły dar przyciągania ludzi. Przez swoje teksty nadal uczy nas patrzenia na świat, w którym sprzeczności nie znikają, ale mogą się harmonizować. Skłania do refleksji nad tym, co jest naprawdę ważne. Przekonuje, dlaczego należy dbać o wolność i jak z niej mądrze korzystać. Wojciech Bonowicz dokonał wyboru najważniejszych i najbardziej aktualnych tekstów ks. Tischnera, które pomagają rozumieć otaczającą nas rzeczywistość.

„Co góry mogą dać człowiekowi? Myślę, że przede wszystkim mogą ofiarować mu wolność. Co człowiek może dać górom? Może je obdarzyć sztuką. Wynika z tego, że zawsze patrząc na góry, widzimy je poprzez ludzi gór, a patrząc na ludzi gór, widzimy ich poprzez góry. Trudno powiedzieć, gdzie przebiega granica”. – Ks. Józef Tischner Góry od zawsze były bliskie sercu ks. Józefa Tischnera. To tam czuł się naprawdę wolny. W swoich tekstach mówi o tym, dlaczego o wolność należy dbać i jak z niej mądrze korzystać. Wojciech Bonowicz dokonał wyboru nieznanych tekstów ks. Józefa Tischnera, które pomogą nam odzyskać wewnętrzny spokój i harmonię.

Głęboka wiara i wielkie pytania ks. Józefa Tischnera Jak wierzyć w świecie, który żongluje iluzjami? Czy kierować się sumieniem, jeśli inni idą na kompromis? Dlaczego Bóg tak często milczy wobec naszego cierpienia? Ile w Jego oczach warte są nasze starania i nasza praca? Powrót do refleksji księdza Józefa Tischnera budzi do myślenia, wzięcia odpowiedzialności za czyny i przyjęcia postawy zaufania. Filozof z Łopusznej przypomina o zapomnianych prawdach i odkurza niemodne słowa. Wciąż fascynuje. Wiara to droga do prawdziwej wolności. „Skoro [Chrystus] mógł zmienić wodę w wino, mógł także odwrotnie, lecz tego nie uczynił. Skoro mógł uciszyć burzę, mógł ją także obudzić, lecz tego nie uczynił. Skoro mógł przywrócić wzrok, mógł także oślepić tych, którzy pluli Mu w twarz, lecz tego nie zrobił. Mógł odebrać mowę tym, którzy Go niesłusznie oskarżali, skoro głuchoniememu przywrócił mowę. Mógł doprowadzić do śmierci Piłata, Annasza, Kajfasza… I tego też nie zrobił. Cała Jego moc zewnętrzna była poddana jakiejś tajemniczej mocy wewnętrznej”.

Etyka solidarności to w polskiej literaturze filozoficznej książka absolutnie wyjątkowa. Towarzyszyła wydarzeniom politycznym lat 1980-1981 – przede wszystkim formowaniu się ruchu Solidarności i stanowiła próbę etycznej interpretacji tego, co się działo. To na jej stronach ksiądz Tischner sformułował słynną definicję solidarności jako „braterstwa dla porażonych” opartego na zasadzie: „jeden drugiego ciężary noście”. Pierwsze wydanie Etyki solidarności było tłumaczone na włoski, niemiecki, flamandzki, francuski, hiszpański, szwedzki, angielski, czeski i słowacki. W 1992 roku ksiądz Tischner przygotował dla Wydawnictwa Znak rozszerzone wydanie zatytułowane Etyka solidarności oraz Homo sovieticus. W kolejnej edycji dodano część trzecią – Etyka solidarności po latach – w której znalazły się eseje bezpośrednio odwołujące się do Etyki..., a niepublikowane wcześniej w formie książkowej. Józef Tischner (1931-2000) – ksiądz, filozof, publicysta. Profesor Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, współzałożyciel wiedeńskiego Instytutu Nauk o Człowieku. Kawaler Orderu Orła Białego.

Przedstawiamy oryginalne, nieszablonowe zaproszenie do myślenia. I ważne wydarzenie literackie „Na pocątku wsędy byli górole, a dopiero pote porobiyli się Turcy i Zydzi. Górole byli tyz piyrsymi »filozofami«. »Filozof« to jest pedziane po grecku. Znacy telo co: »mędrol«. A to jest pedziane po grecku dlo niepoznaki. Niby, po co mo fto wiedzieć, jak było na pocątku? Ale Grecy to nie byli Grecy, ino górole, co udawali greka. Bo na pocątku nie było Greków, ino wsędy byli górole”. Tak ksiądz Józef Tischner w swoim największym bestsellerze wyjaśniał powstanie filozofii. Jego gawędy, w których w roli greckich filozofów występują znani i mniej znani mieszkańcy Podhala, to znakomita lektura zarówno dla tych, którzy szukają inteligentnej rozrywki, jak i tych, którzy chcą się czegoś dowiedzieć o dziejach ludzkiego myślenia. Jest to też wielkie święto góralskiej gwary, którą Tischner posługuje się tak umiejętnie, że jego opowieść staje się zrozumiała dla szerokiego grona czytelników.

Myślenie jest zawsze żywe Ciało, dialog, miłość, nadzieja, solidarność, życie i śmierć to tylko niektóre z pojęć, które znalazły się w Alfabecie ks. Józefa Tischnera, a które dotyczą nas wszystkich. Uniwersalne myśli i mądrości człowieka gór, pokazują jak żyć autentycznie i w pełni. Ksiądz Tischner staje się naszym przewodnikiem. Wyrywa nas z letargu. Pokazuje, co jest źródłem wolności. „Człowiek jest artystą swego życia i rzeźbi je według własnych wyobrażeń o swym szczęściu”. – ks. Józef Tischner Publikacja ta jest nowym wydaniem, zawierającym nieznane teksty.

Wiara za słuchania to niezwykły zbiór kazań, które ksiądz Józef Tischner głosił w latach 1980-1992 w starosądeckim klasztorze sióstr klarysek. Ocalone za murami klasztoru teksty, osobiste i bardzo poruszające są jednocześnie pełne charakterystycznego dla Tischnera poczucia humoru. Wybitny kaznodzieja mówi m. in. o tym, co jest istotą wiary, jak nadać sens ludzkiemu cierpieniu, co znaczy "kochać" i "być dobrym", i do czego się odwoływać w obliczu życiowych wyborów. Inspirowane Ewangelią i dziedzictwem św. Franciszka homilie uczą odpowiedzialnej wolności, miłości, ale przede wszystkim życia przepełnionego nadzieją.

Przedstawiamy ostatni zbiór esejów i artykułów ks. Józefa Tischnera wydany za jego życia. „Sam jestem zaskoczony ” – pisał autor – „przestrzenią, jaka się tu zarysowała: od spraw konkretnych, wydarzeń politycznych, aż po kwestie związane z największymi tajemnicami Boga”. W istocie bohaterami tej niezwykłej książki są m.in. papież Jan Paweł II i żydowski myśliciel Franz Rosenzweig, średniowieczny teolog św. Anzelm i współczesny filozof Charles Taylor, schizmatycki arcybiskup Marcel Lefebvre i środowisko skupione wokół „katolickiego głosu w Twoim domu”. A bohaterem zbiorowym – my wszyscy, szukający drogi na rozmaitych „manowcach” współczesnego świata.