„Jacek Urban” – książki

Jeszcze w połowie XVIII wieku diecezja krakowska obejmowała teren o powierzchni 53 tys. km kw. Obecnie zajmuje 8,1 tys. km kw., a więc zaledwie jedną siódmą część dawnego terytorium. Diecezja krakowska licząca sobie w połowie XVIII wieku 7 archidiakonatów, dziś została sprowadzona do jednego dawnego archidiakonatu krakowskiego. W XVIII wieku w granicach diecezji krakowskiej było około tysiąca parafii, a po stu latach redukcji było ich zaledwie 44. To dlatego pierwszy rozdział prezentowany w monografii zajmuje się zmianami granic i terytorium diecezji sprowadzonej w trzeciej ćwierci XIX wieku do poziomu wikariatu apostolskiego. Odnowa diecezji nastąpiła dopiero w roku 1880. W kolejnych tekstach autor zajmuje się centralnymi instytucjami diecezjalnymi takimi jak kapituła katedralna, seminarium duchowne, Wydział Teologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego, kuria biskupia, Dom Księży Emerytów i relacjami między nimi w rożnych periodach czasowych XIX i XX wieku. Jest kilka tekstów odnoszących się do biskupów krakowskich (kard. Albin Dunajewski, kard. Jan Puzyna, kard. Adam S. Sapieha). Autor podjął się także prezentacji duchowieństwa Krakowa w okresie międzywojennym. Życie religijne znalazło wyraz w tekstach o przeżywaniu Roku Świętego 1826, ponadto o życiu liturgicznym kapituły katedralnej w okresie okupacji niemieckiej, a także w rozdziale o duszpasterstwie turystycznym w Tatrach od roku 1957. Dzieje życia zakonnego reprezentuje tekst o powrocie jezuitów do Krakowa w roku 1868 i o początkach sióstr albertynek za życia ich założycielki (do 1940). W monografii jest omówienie jednego dekanatu (dekanat żywiecki) i jednej parafii (Dzianisz). Poszczególne rozdziały monografii to pojedyncze kamienie do mozaiki dziejów diecezji krakowskiej w dwu minionych stuleciach.

500 lat dzwonu Zygmunta

() szczególnie zaś pragnę podziękować za wspólną ze mną w ciągu tych lat troskę o umiłowaną katedrę wawelską, w którą wpisane są dzieje Polski i Kościoła w naszej Ojczyźnie. Trudno chyba znaleźć drugą katedrę biskupią, która by pod tym względem była tak bardzo uprzywilejowana. W tej katedrze bije serce Polski i moje serce także tam bije. Polecając się modlitwom przy grobie św. Stanisława, bł. królowej Jadwigi i wszystkich naszych świętych Patronów, przesyłam serdeczne błogosławieństwo dla katedry wawelskiej i dla Dostojnej Kapituły Metropolitalnej, która jest jej Godnym Stróżem.

W 1990 r. w Krakowie ukazała się książka pt. Karol Wojtyła jako biskup krakowski. Znalazło się w niej 10 tekstów odnoszących się do działalności kard. Karola Wojtyły w archidiecezji krakowskiej oraz 6 tekstów wykraczających poza teren archidiecezji. Autorami byli w zdecydowanej większości pracownicy naukowi Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. W zbiorze zajęto się instytucjami (seminarium duchowne, kapituła metropolitalna i katedra na Wawelu), wydarzeniami (krakowskie Milenium), podjęto tematy podstawowe dla działalności pasterskiej (życie liturgiczne, katecheza, rodzina, działalność charytatywna, listy pasterskie). Tom został oznaczony numerem 1, a więc zapowiadał, że będą następne. Tak jednak się nie stało i przywołana książka pozostaje, jak dotąd, pierwszą i jedyną w serii. Wobec jubileuszu 100-lecia urodzin św. Jana Pawła II trudno było nie podjąć kwestii będących naturalną kontynuacją tematu tamtej książki, a więc wielorakiej aktywności kard. Wojtyły w diecezji krakowskiej, która, jak sam niejednokrotnie mówił, przygotowała go do posługi Piotrowej. Podejmując temat, zdaję sobie sprawę, że mówimy o świętym, kanonizowanym w 2014 r. Nie przesądzając o ewentualnych kolejnych tomach w zapoczątkowanej serii, zdecydowałem się na tytuł Św. Jan Paweł II jako biskup krakowski. Od kilkunastu lat podejmuję tematy związane z osobą ks. kard. Karola Wojtyły – św. Jana Pawła II. Są to m.in. próba krótkiej biografii Jana Pawła II napisana na wieść o jego odejściu do Domu Ojca (2005), książka Karola Wojtyły – Jana Pawła II katedra na Wawelu (Kraków 2008) i kilkanaście artykułów. Tu prezentuję teksty w większości już publikowane, ale też nowe. Proponuję kilkanaście tematów, które nie zostały podjęte w tomie Karol Wojtyła jako biskup krakowski. Nie ukrywam zamiaru oddawania głosu bohaterowi tej książki. Zamieszczam tekst źródłowy bp. Karola Wojtyły na temat „Tygodnika Powszechnego” (1962), kolejny na temat recepcji Soboru Watykańskiego II (1969) oraz obszerne fragmenty jego przemówienia do Rady Papieskiego Wydziału Teologicznego w Krakowie, będącego w pewnym sensie tekstem programowym (1973). Moim zdaniem są one waż- ne, a zarazem charakterystyczne dla kard. K. Wojtyły – św. Jana Pawła II papieża. Bardzo dziękuję za pomoc tym, którzy przyczynili się do powstania tej książki, przede wszystkim współpracownikom z Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie, z Archiwum Krakowskiej Kapituły Katedralnej oraz z zespołu wydawnictwa Księgarnia Akademicka. - ks. Jacek Urban