„Jacek Gutorow” – książki

Monaten to książka zawierająca krótkie teksty publikowane w latach 2011-2015 na łamach wrocławskiego pisma Odra. Są to fragmenty pod względem formalnym i tematycznym mocno zróżnicowane ? od kilkuzdaniowych impresji i aforyzmów po kilkustronicowe passusy krytyczne, topograficzne i autobiograficzne. W książce można wyróżnić kilka dominujących tematów: kwestie pamięci i przeszłości, namysł nad rolą i funkcją poezji we współczesnym świecie, próba oceny kondycji krytyki literackiej na początku XXI wieku, wysiłek opisania zjawisk kulturowych w trybie osobistym i krytycznym. Przede wszystkim jednak jest ona zbiorem oderwanych refleksji i impresji, które nie składają się w żadną spójną całość, pozostawiając czytelnikowi szeroki margines na własne interpretacje, dopowiedzenia, a nawet konstrukcje narracyjne.

Siedem lat - tyle poświęcił Jacek Gutorow tłumaczeniom poezji Davida Jonesa (1895-1974), Geoffreya Hilla (1932-2016) i Charlesa Tomlinsona (1929-2015). Wydana przez Fundację im. Tymoteusza Karpowicza książka Wygnani z raju stanowi wybór twórczości poetyckiej tych trzech ważnych, ale praktycznie nieznanych w Polsce brytyjskich autorów. Pisze tłumacz: "Co łączy tych poetów? Łatwiej byłoby wskazać na różnice. A te są znaczące. Różne światopoglądy, różne języki, różne sposoby postrzegania świata, innych i siebie. Różne temperamenty: od nieco depresyjnej i elegijnej melancholii Davida Jonesa, poprzez nostalgiczny konserwatyzm Geoffreya Hilla, aż po zmysłową czujność Charlesa Tomlinsona. Trzy nieporównywalne ze sobą stanowiska estetyczne, trzy odmienne wizje miejsca i roli artysty we współczesnym świecie. (...) Jones, Hill i Tomlinson bezustannie (i każdy na swój sposób) zmagają się z widmami przeszłości, która nie pozwala o sobie zapomnieć i nawiedza ich pod postacią nostalgii, traumy, fikcji historycznej bądź mitologii. Nieustanna gra pamięci i amnezji, zderzenie poczucia rozpadu starego świata z niepewnością czasu przyszłego ? może to właśnie tego rodzaju napięcia sprawiają, że twórczość poetycka przedstawionych tu autorów jest tak frapują". Pieczołowitą pracę translatorską Jacka Gutorowa dopełniają również wyczerpujące szkice krytyczne jego autorstwa, które wprowadzają w twórczość każdego ze spolszczonych autorów. Dzięki temu Wygnani z raju to możliwość obcowania z kanoniczną brytyjską poezją i solidne wprowadzenie do twórczości trzech niezwykłych klasyków-outsiderów.

Esej jest próbą myślenia w sytuacji, gdy wyczerpały się wszystkie wielkie narracje, a nam pozostało błogosławieństwo lokalnej wizji i prowizorycznej prawdy – pisze Jacek Gutorow w przedmowie do swej najnowszej książki. I jest to deklaracja dotycząca zarówno metody pisarskiej, jak i tematu. Na Życie w rozproszonym świetle składa się bowiem szesnaście esejów o perypetiach dwudziestowiecznej myśli krytycznej i filozoficznej oraz o dramacie języka i wyobraźni artystycznej w epoce nowoczesności. Gutorow zatrzymuje się na wybranych epizodach intelektualnych i duchowych, które stanowią część „ukrytego testamentu” współczesnej humanistyki – od frontowych przeżyć Ludwiga Wittgensteina po przedwczesną śmierć Jacquesa Derridy. Książka jest także próbą biografii intelektualnej kilku szczególnie ważnych dla autora myślicieli i twórców XX wieku: m.in. Hannah Arendt, Martina Heideggera, Edwarda Saida, Hansa-Georga Gadamera, Franza Kafki i Marcela Prousta. Marginesy, pobocza. Nieużywane częstotliwości i pasma. Zapomniane etymologie. Sny. Kiedy w pewien listopadowy dzień 1997 roku Derrida jechał do Katowic, obaj z Andrzejem Sosnowskim mieliśmy sny z francuskim filozofem w roli głównej. Wiem o tym, bo przed wykładem Derridy na Uniwersytecie Śląskim Andrzej powiedział mi o swoim śnie, a ja przyznałem się do swojego. Jacyś ludzie gonili Derridę i rzucali w niego kawałkami tortu. W opublikowanej dwa lata później książce La Contre-allée Catherine Malabou przytoczyła fragment listu, jaki Derrida napisał do niej z Polski: „nie zauważyłem u nich poczucia winy, a jedynie język ofiar – najpierw nazizmu, potem komunizmu, teraz „postmodernizmu” (z eseju Hotel Derrida (fantazja)). Jacek Gutorow (1970) – poeta, eseista, krytyk literacki i tłumacz; wykładowca literatury brytyjskiej i amerykańskiej na Uniwersytecie Opolskim. Ma na koncie sześć tomów poetyckich, pięć zbiorów krytycznoliterackich, cztery tomy przekładów poetyckich i kilkanaście opracowań książkowych, w tym wybory wierszy Tadeusza Różewicza i Bolesława Leśmiana. Tłumaczył takich autorów jak Wallace Stevens, Simon Armitage, Ron Padgett i Mark Ford. Za tom krytycznoliteracki Nie podległość głosu. Szkice o poezji polskiej po 1968 roku (2003) otrzymał Nagrodę Fundacji Kultury i Nagrodę im. Ludwika Frydego. Jest członkiem rady programowej miesięcznika „Odra”, a także polskiego oddziału PEN Clubu i kapituły Nagrody Literackiej Gdynia. Mieszka w Opolu.

Jacek Gutorow urodzony w 1970 roku poeta, eseista i tłumacz z języka angielskiego. Opublikował pięć tomów wierszy, zebranych następnie w książce Nad brzegiem rzeki (1990-2010). Mieszka w Opolu.