„Graham Allison” – książki

Lee Kuan Yew jest wśród mężów stanu minionego półwiecza unikatem. Ten „ojciec założyciel” i przez ponad pięć dekad dominująca w Singapurze postać, przejął biedne, skorumpowane miasto-państwo i zbudował nowoczesny kraj, którego obywatele mają dziś wyższe dochody niż większość Amerykanów. Jest nie tylko twórcą, ale również pierwszoplanowym uczestnikiem tej transformacji i wie o niej wszystko. Na arenie międzynarodowej nie ma osobistości, która wśród całego pokolenia przywódców amerykańskich, chińskich i z innych krajów świata cieszyłaby się takim powodzeniem, do której tak często zwracano by się o radę i której słuchano by tak uważnie jak „mędrca z Singapuru”. Źródło inspiracji znajdują w jego osobie nie tylko wielkie mocarstwa, ale także mniejsze państwa. Książka zaczyna się od wzrostu potęgi Chin, czyli od kwestii, o której Lee wie bez wątpienia więcej niż jakikolwiek inny zewnętrzny obserwator czy analityk. Następnie pytamy o Stany Zjednoczone oraz stosunki amerykańsko-chińskie. Kolejne rozdziały dotyczą między innymi Indii, ekstremizmu islamskiego, geopolityki i globalizacji, a także demokracji. Każdy rozdział zaczyna się od kluczowych pytań, a następnie przedstawia zwięzłe zestawienie odpowiedzi Lee. Wiele z nich jest ostrych, gdyż od zawsze był przeciwny „politycznej poprawności” i nigdy nie unikał kontrowersji. Czytelnicy zamierzający książkę szybko jedynie przejrzeć, stwierdzą, że spędzają nad nią więcej czasu, niż się spodziewali, a słowa Lee skłonią ich do zatrzymania się i zastanowienia nad tymi jego stwierdzeniami, które wydają się im dziwne, nawet niepokojące, ale jednocześnie oświecające – z przedmowy.

Chiny i Ameryka zmierzają do wojny, której tak naprawdę nikt nie chce. Gdy rosnący w siłę kraj zaczyna zagrażać aktualnemu hegemonowi, ich rywalizacja najczęściej kończy się wojną. Czy tak będzie tym razem? Jedna z najbardziej wnikliwych i dających do myślenia analiz, jakie do tej pory czytałem na temat najważniejszej relacji we współczesnym świecie – między Chinami a Ameryką. Jeśli Graham Allison ma rację – a tak moim zdaniem jest – Państwo Środka i Stany Zjednoczone muszą uważnie prześledzić lekcje, jakie dała nam historia, aby uniknąć wojny, z której żadna ze stron nie wyjdzie zwycięsko – David Petraeus, generał w stanie spoczynku, były dyrektor CIA. Graham Allison umiejętnie przybliża najpoważniejsze dylematy polityki zagranicznej Ameryki nie tylko ekspertom, ale i zwyczajnym obywatelom. Dlatego właśnie wielokrotnie korzystałem z jego rad, zarówno jako senator, jak i wiceprezydent – Joe Biden, były wiceprezydent USA. Przeczytałem tę książkę z wielkim zainteresowaniem. Mogę tylko mieć nadzieję, że konflikt Ameryki i Chin będzie siedemnastym w historii nowożytnej rozwiązanym na drodze pokojowej, a nie trzynastym zakończonym wojną – Henry Kissinger, były amerykański sekretarz stanu. Graham Allison – uznany teoretyk i praktyk w dziedzinie współczesnego bezpieczeństwa narodowego, ekspert historii stosowanej. Pełnił funkcję asystenta sekretarza obrony i doradzał sekretarzom obrony kilku amerykańskich prezydentów, od Ronalda Reagana po Baracka Obamę.