„Gabriela Wąs” – książki

Zgromadzone w obecnej publikacji teksty prezentują zatem z jednej strony, jak wielkim intelektualnym, duchowym i zarazem pragmatycznym wysiłkiem była reformacja, a z drugiej strony, jak była ona narażona – tak jak każda wcielana w życie idea naprawy stanu duchowego społeczności – na zniekształcenia w spotkaniu z uwarunkowaniami rzeczywistości i zmuszana do zgody na nie w obliczu niedoskonałości ludzkiej. Czasem dopiero po wielu dziesięcioleciach, albo nawet stuleciach, od momentu zapoczątkowania określonej reformacji w konkretnym organizmie polityczno-społecznym udawało się wdrożyć – nieraz zasadnicze – jej elementy. Należy także brać pod uwagę, jak na ogląd przeszłości wpływają zmiany w recepcji zjawisk historycznych przez historyków i historiografię.

W publikacji przestawiono źródła zmian norm i sądownictwa małżeńskiego w okresie reformacji. Przeanalizowano akty normatywne dotyczące zasad protestanckiego prawa małżeńskiego oraz zrekonstruowano protestancki system sądownictwa małżeńskiego powstały na terenach trzech śląskich księstw - brzeskiego, legnickiego i wołowskiego - w 2. połowie XVI wieku. Głównym celem badań było jednak zaprezentowanie ludzi i spraw małżeńskich poznanych na podstawie wytworzonych przez nich specyficznych źródeł. W sprawie swojej lub swoich bliskich pisali oni bowiem supliki do księcia i często zwracali się z prośbą o nadzwyczajne rozstrzygnięcie danej kwestii małżeńskiej. Są to niezwykłe dla XVI wieku dokumenty pisane w pierwszej osobie. Charakteryzują je impulsywność oraz emocje, dające się wyczuć nawet obecnie, po wiekach od ich powstania. Przedstawiają one pragnienia i wyobrażenia autorów, nie tylko te dotyczące małżeństwa, ale generalnie życia emocjonalnego. Każde takie pismo jest wypełnione relacjami o uczuciach i przekazuje obraz zdarzeń z codziennego życia, które wzburzały, radowały bądź irytowały ich autorów. Wspólną cechą piszących je osób jest też to, że byli oni w większości zwykłymi ludźmi: mieszczanami, chłopami, rzemieślnikami, czeladnikami; ojcami i matkami, córkami i synami.