„Elżbieta Smułkowa” – książki

Dwutomowa publikacja Brasławszczyzna. Pamięć i współczesność (pod redakcją naukową Elżbiety Smułkowej) powstała w wyniku polsko-białoruskiej współpracy naukowej. Przedstawia aktualną sytuację socjolingwistyczną i stan gwar białoruskich, polskich i litewskich ulegających silnemu oddziaływaniu języka rosyjskiego. Ustaleń dokonano na podstawie badań terenowych przeprowadzonych wśród ludności wiejskiej w latach 1997–2007 w wieloetnicznym rejonie brasławskim obwodu witebskiego Białorusi, w którego skład po zmianie granic państwowych weszła znaczna część byłego powiatu brasławskiego województwa wileńskiego. Wszystko to zaprezentowano na tle historii regionu i pamięci zbiorowej mieszkańców. Wybrane narracje i dialogi, traktujące o doświadczeniach drugiej wojny światowej, migracjach ludności, trudnościach powojennego życia i jego stanie obecnym, a także problemach tożsamości rozmówców i ich stosunku do współwystępujących w terenie języków składają się na zawartość III. części tomu, zatytułowanej "Świadectwo mieszkańców".

Słownik języka polilingwalnych mieszkańców rejonu brasławskiego stanowi nowum w polskiej i białoruskiej literaturze lingwistycznej dotyczącej obszarów wielojęzycznych. Jest to praca oryginalna, tom niezwykle bogaty i ciekawy pod względem naukowym, który pozwala na lepsze rozumienie sytuacji pogranicza językowego. Można to obrazowo określić "wyobraźnią pogranicza", tj. umiejętnością rozumienia i opisu skomplikowanych procesów zachodzących między różnymi kodami językowymi używanymi przez społeczność polilingwalną. Dzięki przemyślanej koncepcji i ogromnemu nakładowi pracy terenowej i klasyfikującej autorek otrzymujemy imponujący zbiór leksemów obejmujących współczesność Białorusi oraz utrwaloną w pamięci przeszłość mieszkańców tej części Wileńszczyzny, graniczącej z Litwą, Łotwą, Witebszczyzną, a od południa z byłym powiatem postawskim i święciańskim. Używane tam języki i dialekty, oraz przez lata język rosyjski i rozpowszechniona tu od ponad 200 lat gwara pskowskich starowierców, ukształtowały swoisty interdialekt polsko-białoruski.