„Edmund Husserl” – książki

Edmund Husserl (1859–1938) – jeden z najważniejszych filozofów XX wieku, twórca fenomenologii, która okazała się jednym z najistotniejszych kierunków we współczesnej filozofii, dała też podstawy egzystencjalizmowi. Husserl pragnął oprzeć filozofię na naukowych fundamentach, wyszedł od krytyki psychologizmu, by w swym głównym, obszernym dziele Idee czystej fenomenologii zawrzeć główną konstrukcję swych rozważań, w tym zasadniczą tezę, iż nowa nauka musi odrzucić wszelkie dotychczasowe założenia, badać zaś miała istotę rzeczy, a nie konkretne zjawiska w ich aktualnym stanie, chciał dokonać tzw. redukcji fenomenologicznej polegającą na braniu w nawias wszystkiego czego istnienia nie gwarantuje proces poznawania. Sam Kryzys nauk europejskich jest ostatnią większą pracą Husserla i naznaczona jest czasem, w którym powstawała, coraz bardziej zagrażającym pokojowi, Europie hitlerowskim Niemcom. Ta sytuacja spowodowała, iż Husserl odchodzi od czystej filozofii i zajmuje się w znacznej mierze także sprawami związanymi z historią, ówczesną sytuacją, duchem Europy. Jak pisze Sławomira Walczewska, Rozważania historyczne przeprowadzone w Kryzysie... nie mają jednak charakteru analiz przedmiotowych, lecz stanowią sekcję anatomiczną podmiotowości transcendentalnej. Nie chodzi w nich o genezę jakiegoś sensu przedmiotowego, lecz o diachronię samej subiektywności transcendentalnej.

To dzieło wydane w Pradze (1939) już po śmierci Edmunda Husserla (1859–1938), niemieckiego filozofa, twórcy fenomenologii, miało dość niezwykłą historię. Powstawało długo i ostateczną redakcję uzyskało po 1935 roku, ale na rynku wydawniczym zagościło na krótko, jako że wskutek zajęcia Czechosłowacji przez Niemcy wydawnictwo zostało zamknięte tuż po wydrukowaniu nakładu. Nakład zaś poszedł na przemiał z wyjątkiem 200 egzemplarzy przemyconych do Anglii, gdzie je potem sprzedawano. Książka wieńczy zainteresowania późnego Husserla genealogią logiki, a więc wyprowadzeniem najbardziej zaawansowanej logicznie myśli pojęciowej z niższego poziomu sądów predykatywnych, a tych ostatnich – ze sfery doświadczenia „przedpredykatywnego”. Ta genealogia nie interesuje logików, którzy posługują się „gotowymi” tworami logiki. Tymczasem u podłoża wszelkich struktur logicznych (zbiór, kategoria, sąd, pojęcie) leży konstytutywna działalność ja. To ruch świadomości sprawia, że logiczne struktury są takie a nie inne, np. sąd predykatywny ma zawsze strukturę dwuczłonową. Genealogia logiki opiera się na jej fenomenologii, wydobyciu logicznych fenomenów, takich jak substrat, jego określenia, eksplikaty przedmiotu itd. Dla logików i filozofów logiki badania te są zatem bezcenne, nawet jeśli fenomenologiczne sięganie pod powierzchnię zjawisk uznają oni za dyskusyjne.