Autor „Witkiewicz Stanisław Ignacy”

Dwa odrębne utwory Witkacego o charakterze publicystycznym łączy stanowisko autora: ?Oświadczam oficjalnie, że piszę poważnie i chcę wreszcie coś bezpośrednio pożytecznego zdziałać...?. W książce stanowiącej pierwszą część tomu (Nikotyna, alkohol, kokaina...) przedstawił Witkiewicz swój ? bardzo krytyczny ? stosunek do narkotyków i przeżycia związane z ich zażywaniem. W części drugiej (Niemyte dusze) pisarz proponuje społeczeństwu psychoanalizę jako narzędzie ocalenia przed nadciągającym kataklizmem. Uświadomiwszy rodakom polskie grzechy główne, chce ich od nich uwolnić, to znaczy ?umyć? ich dusze.

Tom obejmuje 38 tekstów. Są wśród nich szkice o twórczości m.in. futurystów, Jerzego Mieczysława Rytarda, Tadeusza Micińskiego, Antoniego Słonimskiego i Brunona Schulza (wnikliwe studium o Sklepach cynamonowych) oraz kilka artykułów poświęconych problemom krytyki, jej założeniom, funkcjom i kryteriom. Witkacy uparcie dowodził, że krytyk powinien mieć solidne przygotowanie filozoficzne i skrystalizowane poglądy estetyczne. Szczególne znaczenie przypisywał polemikom i zgodnie z wyznawaną zasadą, że autor powinien odpowiadać krytykom, wdawał się w dyskusje m.in. z Irzykowskim, Boyem, Słonimskim oraz Chwistkiem, któremu poświęcił obszerną rozprawę Leon Chwistek ? Demon Intelektu. Z furią atakował ?Wiadomości Literackie? za szerzenie kultury ?dowcipiarstwa?, lekceważenie problematyki filozoficznej, schlebianie gustom ?kurierkowej publiczności?. Kilkanaście tekstów z lat 1931?1936 dotyczy aktualnych problemów życia umysłowego, społecznego i artystycznego w Polsce. Trafnie wskazywał w nich zagrożenia, jakie niesie rozwój kultury masowej i starał się bronić tych wartości, których ocalenie mogło opóźnić nieuchronny ? jego zdaniem ? upadek sztuki. Wszystkie teksty zostały sprawdzone z pierwodrukami i rękopisami oraz opatrzone szczegółowymi przypisami i notami edytorskimi.

Ostatni, monumentalny tom listów Witkacego próbuje sprostać beznadziejnemu w istocie zadaniu publikacji całości tej korespondencji. Co rusz bowiem okazuje się, że ?Witkacy ciągle pisze?. Dowodem na to jest choćby odnaleziona korespondencja z dr. Rouhierem. W tomach znalazły się dwa bloki listów o wymiarze filozoficznym ? do Romana Ingardena i Hansa Corneliusa, a wśród pozostałych adresatów m.in.: Jan Leszczyński, Maria Zarotyńska, Bruno Schulz, Tadeusz Langier, Jerzy Eugeniusz Płomieński, Karol Ludwik Koniński, Zofia Żeleńska, Józef Mehoffer, Kazimierz Twardowski, Maria Kasprowiczowa.

Ostatni, monumentalny tom listów Witkacego próbuje sprostać beznadziejnemu w istocie zadaniu publikacji całości tej korespondencji. Co rusz bowiem okazuje się, że ?Witkacy ciągle pisze?. Dowodem na to jest choćby odnaleziona korespondencja z dr. Rouhierem. W tomach znalazły się dwa bloki listów o wymiarze filozoficznym ? do Romana Ingardena i Hansa Corneliusa, a wśród pozostałych adresatów m.in.: Jan Leszczyński, Maria Zarotyńska, Bruno Schulz, Tadeusz Langier, Jerzy Eugeniusz Płomieński, Karol Ludwik Koniński, Zofia Żeleńska, Józef Mehoffer, Kazimierz Twardowski, Maria Kasprowiczowa.

Pierwszy tom korespondencji Stanisława Ignacego Witkiewicza z rodziną, przyjaciółmi, znajomymi oraz tzw. wrogami obejmuje m.in. dziecięce dopiski do listów Stanisława Witkiewicza ojca, listy do Bronisława Malinowskiego, do matki – Marii Witkiewiczowej, do Ireny Solskiej, Stefana Żeromskiego, Kornela Makuszyńskiego, Jarosława Iwaszkiewicza i wielu innych. W korespondencji tej można wydzielić trzy okresy. Pierwszy okres obejmuje listy powstałe od dzieciństwa do 21 lutego 1914, tj. daty samobójczej śmierci narzeczonej Stanisława Ignacego, Jadwigi Janczewskiej. Drugi ­­– listy z podróży do tropików, pisane przez Witkacego będącego na granicy życia i śmierci w związku z bólem po śmierci narzeczonej. Trzeci okres to lata 1918­­–1926, gdy Witkacy – odmieniony doświadczeniem okropności wojny i rewolucji w Rosji – wraca do kraju i rozpoczyna intensywną twórczość malarską, literacką i teoretyczną. Chronologiczny układ listów pozwala prześledzić ewolucję kształtowania się jego osobowości – od kilkuletniego Stasia z listów do babci, z charakterystycznym dla dziecka stylem i ortografią („Kochana Babciu widzialem Panią Helene i pszywiozła mi małpe królika”), przez artystę na progu dorosłości, piszącego do przyjaciółki, Heleny Czerwijowskiej: „[…] ze mną coś się dzieje zawiłego i ciemnego w ukrytym zakamarku”, aż do Witkacego-dramaturga, który przeżywa pierwsze sukcesy i porażki swoich sztuk w teatrze. Tom I zawiera korespondencję w większości już publikowaną (ale także wiele nieznanych i wciąż odnajdywanych listów!!!), do tej pory jednak rozproszoną, tu zebraną w całość, ponownie opracowaną i opatrzoną szczegółowymi przypisami, uwzględniającymi najnowszy stan badań nad życiem i twórczością S.I. Witkiewicza. bogato ilustrowany.

Wydanie z opracowaniem, opatrzony przypisami tekst utworu, komentarze do tekstu na marginesach, wyróżnione cytaty, życiorys autora, streszczenie utworu, omówienie problematyki.