„Wiesław Jan Wysocki” – książki

Bitwa o Warszawę w sierpniu 1920 r. wpisała się w polską tradycję niepodległościową. W historiografii europejskiej batalia nad Wisłą z bolszewikami znana jest jako osiemnasta decydująca bitwa w dziejach świata. Symboliczną i legendarną postacią z okresu walk w obronie Warszawy stał się odważny ochotnik kapelan wojskowy ks. Ignacy Skorupka, poległy w boju pod Ossowem 14 sierpnia 1920 r., pośmiertnie awansowany do stopnia majora i odznaczony orderem Virtuti Militari klasy 5 i Krzyżem Niepodległości (1933), w 2010 r. uhonorowany Orderem Orła Białego. W narodowe dzieje ks. Skorupka wpisał się ceną, jaką przyszło płacić pokoleniu II Rzeczypospolitej za obronienie dopiero co wywalczonej wolności.

Bitwa pod Zadwórzem, która rozegrała się 17 sierpnia 1920 r. ponad 30 km na wschód od Lwowa, była jednym z najdramatyczniejszych starć wojny polsko-bolszewickiej. Batalion kpt. Zajączkowskiego, złożony z młodych ochotników, przede wszystkim harcerzy, został niespodziewanie zaatakowany przez bolszewicką kawalerię z 1. Armii Konnej Sieniona Budionnego. W dramatycznej walce, która – gdy zabrakło Polakom amunicji – toczyła się na bagnety i szable, poległo 318 młodych lwowian – niemal wszyscy żołnierze polskiego batalionu. Ich walka stała się symbolem poświęcenia życia dla Ojczyzny. Bój pod Zadwórzem przeszedł do historii jako Polskie Termopile. Współczesny poeta i harcerz Andrzej Huk poświęcił mu słowa wiersza: „Termopile, polskie Termopile, / Tam ofiara młodej polskiej krwi, / Pod kurhanem, we wspólnej mogile / Wolna Polska harcerzom się śni”. Książka opatrzona jest wstępem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy. Prof. Wiesław Jan Wysocki, wybitny historyk z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, na 104 kolorowych stronach, na których znalazło się ponad 100 ilustracji i map, opisuje okoliczności i przebieg starcia pod Zadwórzem oraz jego znaczenie symboliczne w tradycji narodu polskiego.

O niepodległość i granice odrodzonej w 1918 roku Rzeczypospolitej Polacy musieli walczyć nie tylko z Rosjanami, Ukraińcami czy Niemcami, ale także z Litwinami. Armia niemiecka ewakuująca się z Podlasia i Suwalszczyzny oddała w zarząd administracji litewskiej powiaty suwalski, sejneński i augustowski. Litwini nie wycofali się z tych terenów, mimo że znalazły się one po polskiej stronie wyznaczonej przez mocarstwa zachodnie linii demarkacyjnej zwanej linią Focha. 23 sierpnia 1919 r. wybuchło powstanie sejneńskie. Przeciwko regularnym wojskom litewskim wystąpili ochotnicy z Polskiej Organizacji Wojskowej. W końcowej fazie walk, które trwały do 28 lipca, peowiaków wsparł 41. pułk piechoty Wojska Polskiego. Litwini zostali wyparci z powiatu sejneńskiego, który włączono do państwa polskiego. O powstaniu sejneńskim – jednym z nielicznych polskich powstań zakończonych zwycięsko – pisze prof. dr hab. Wiesław Jan Wysocki, historyk z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, czołowy znawca problematyki walk niepodległościowych w latach 1918-1921. To powstanie wywarło znaczący wpływ na tożsamość mieszkańców Suwalszczyzny i pozostało w ich pamięci. Książka ma charakter popularny: napisana przystępnym językiem, bogato ilustrowana (w środku ok. 100 fotografii archiwalnych i współczesnych, reprodukcji dokumentów i map), jest skierowana przede wszystkim do młodzieży i osób zainteresowanych historią, zwłaszcza regionalną. Częścią publikacji jest opowieść o dziejach Suwalszczyzny i ziemi sejneńskiej, a także prezentacja pomników i cmentarzy związanych z wydarzeniami z sierpnia 1919 r.

Najnowsza praca prof. Wiesława Jana Wysockiego poświęcona odzyskaniu przez Polskę niepodległości w roku 1918. W bardzo interesujący sposób przedstawia wydarzenia sprzed stu lat, których ukoronowaniem była wolna Polska, na szerokim tle wydarzeń światowych. Prezentuje również i omawia mało znane informacje na temat udziału i roli Kościoła katolickiego w dziele odzyskania niepodległości. Książka zawiera bogate przypisy i rozbudowana bibliografię.

Sierpień 1920 roku. Armia Czerwona prze na Warszawę, aby zniszczyć niepodległą Polskę i ponieść płomień rewolucji bolszewickiej na Zachód. Wojsko Polskie musi obronić stolicę, aby dać czas Naczelnemu Wodzowi Józefowi Piłsudskiemu na przygotowanie kontrofensywy i zadanie wrogowi mocnego ciosu. 13 sierpnia bolszewicy przełamują polską obronę i zajmują Radzymin, skąd do Warszawy jest tylko kilkanaście kilometrów. Polskie oddziały zawzięcie kontratakują, aby zlikwidować wyłom i odzyskać tę miejscowość o bardzo istotnym znaczeniu strategicznym. To bój na śmierć i życie! Radzymin kilkakrotnie przechodzi z rąk do rąk. Wreszcie 15 sierpnia wieczorem żołnierze 30. Pułku Strzelców Kaniowskich odbierają wrogowi miasteczko mocno zniszczone w toku zażartych walk. Istotną rolę w bitwie odgrywają polskie czołgi Renault FT-17, wspierające piechotę.

W sierpniu 1920 roku Armia Czerwona naciera na Warszawę, by po jej zdobyciu ponieść pochodnię rewolucji na zachód Europy. Wojsko Polskie zażarcie broni przedpoli stolicy, by dać czas Naczelnemu Wodzowi Józefowi Piłsudskiemu na przygotowanie kontrofensywy znad Wieprza. 14 sierpnia bolszewicy przełamują obronę na południe od Wołomina i wdzierają się do wsi Ossów. Już tylko kilkanaście kilometrów dzieli ich od rogatek prawobrzeżnej Warszawy. Polskie dowództwo rzuca do walki ostatnie rezerwy - kompanie ochotnicze składające się głównie z młodzieży bez doświadczenia bojowego. Za cenę ciężkich strat zatrzymują one impet wroga. Krwawy bój o Ossów wybucha na nowo. W walce, niosąc posługę ciężko rannemu, ginie kapelan I batalionu 236. pułku piechoty ks. Ignacy Skorupka. Na obelisku upamiętniającym bohaterskiego kapłana i obrońców Ossowa na tamtejszym cmentarzu wojennym wybito napis: "14 sierpnia 1920 r. siedemkroć odpieraliśmy hordy bolszewickie i tu padliśmy u wrót stolicy, a wróg odstąpił..." Dziś Ossów jest ważnym miejscem pamięci narodowej. Co roku 15 sierpnia - w święto Wojska Polskiego - odbywają się tu obchody i inscenizacje zwycięskiej bitwy warszawskiej. Na 112 kolorowych stronach, na których znalazło się ponad 100 ilustracji i map, dowiesz się, jak ocalono Warszawę w 1920 roku.