„Tomasz Grzyb” – książki

Wchodzisz do sklepu, żeby kupić chleb, makaron i owoce. Po chwili wychodzisz, a w siatce z zakupami, poza tym, co pierwotnie zamierzałeś kupić, masz jeszcze paczkę chipsów, dwie gazety i los na loterię. Czy zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego zdecydowałeś się na zakup tych rzeczy? Któregoś dnia do twoich drzwi puka mężczyzna oferujący nowy rodzaj łącza internetowego. W zasadzie jesteś zadowolony z jakości usług oferowanych przez twojego obecnego dostawcę, ale po kilku minutach rozmowy postanawiasz przyjąć nową ofertę. Zamykasz drzwi i dopiero wtedy zadajesz sobie pytanie: dlaczego? Czy te przykłady brzmią znajomo? A może chciałbyś raczej wywierać wpływ na innych ludzi niż im ulegać? Jeżeli tak, to bez wątpienia zainteresuje cię książka napisana przez dwóch psychologów społecznych, którzy badają najczęściej stosowane techniki wpływu społecznego. Dariusz Doliński i Tomasz Grzyb analizują skuteczność tych technik, a kiedy je opisują, za każdym razem odpowiadają na trzy pytania: 1. Jaka idea przyświeca danej technice wpływu społecznego? 2. Co na ten temat mówią badania? 3. Jaki mechanizm psychologiczny decyduje o skuteczności danej techniki? Ta książka przedstawia aż 100 takich technik, obejmujących prawie wszystkie obszary życia codziennego – nie tylko zakupy, lecz także bliskie relacje oraz nasze zachowania, zarówno w sferze publicznej, jak i prywatnej. Każda z opisywanych technik została naukowo zbadana i udokumentowana, autorzy jednak, zamiast skupiać się na analizie statystycznej, koncentrują się na rzeczywistym wpływie tych technik na nasze życie.

Eksperyment, który wystawił na próbę naturę ludzką. Jeśli zapytać psychologów, jakie badania w historii rozwoju tej dyscypliny wydają im się najważniejsze, 90% z nich wskaże na przeprowadzone na początku lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku badania Stanleya Milgrama nad posłuszeństwem wobec autorytetu. Milgram w ramach prowadzonego przez siebie eksperymentu wyznaczał osobie badanej rolę nauczyciela. Jej zadaniem było karanie innego uczestnika eksperymentu za popełniane przez niego błędy. Do wymierzania kar służył generator prądu elektrycznego, wyposażony w 30 klawiszy, oznaczonych symbolami od 15 do 450 volt. Każdy kolejny błąd miał być karany coraz mocniejszym uderzeniem prądem. W trakcie eksperymentu znacząca część badanych deklarowała dyskomfort, mniej lub bardziej wyraźnie protestowała, ale ciągle spełniała kolejne polecenia. W rzeczywistości naturalnie nikogo nie uderzano prądem, rolę drugiego badanego grał aktor, a krzyki odtwarzane były z taśmy. Wyniki osiągnięte przez Milgrama (ponad 60% badanych raziło prądem "do końca") były przełomem w myśleniu o roli sytuacyjnego posłuszeństwa w psychologii. Pół wieku później polscy psychologowie ponownie podejmują wątek posłuszeństwa wobec autorytetów. Wykorzystując paradygmat Milgrama, realizują najbardziej rozbudowany od czasu jego eksperymentów program badawczy nastawiony na zrozumienie mechanizmów odpowiadających za wciąż nas szokujące zachowania ludzi. Co o książce mówią autorzy: "Fenomen, który pokazaliśmy ma charakter uniwersalny. Po prostu pokazaliśmy, w pięćdziesiąt lat po oryginalnych badaniach Stanleya Milgrama, że nadal, jako ludzie, jesteśmy niebywale posłuszni, jeśli ktoś tylko wie, jak to posłuszeństwo w nas wywołać. Zweryfikowaliśmy kilka naukowych hipotez, do tej pory jeszcze niezbadanych w żadnych innych eksperymentach. Ale także pokazaliśmy po raz kolejny - i to, jak uważamy, dość dobitnie - jak ważne jest, by o wynikach badań nad posłuszeństwem, badań prowadzonych przez psychologów na całym świecie, pamiętać". "Koniecznie przeczytaj tę książkę. Dowiesz się z niej, jak łatwo każdy z nas może stać się pionkiem w ręku sprawnego autorytetu, na przykład lidera politycznego czy charyzmatycznego kapłana. Wbrew uparcie powtarzanym zaklęciom o wartościach, o charakterach, które decydują o naszym postępowaniu, książka ta dowodzi, jak wielkie znaczenie ma sytuacja. Dariusz Doliński i Tomasz Grzyb pokazali to po mistrzowsku". - profesor Wiesław Łukaszewski

Wchodzisz do sklepu, żeby kupić chleb, makaron i owoce. Po chwili wychodzisz, a w siatce z zakupami, poza tym, co pierwotnie zamierzałeś kupić, masz jeszcze paczkę chipsów, dwie gazety i los na loterię. Czy zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego zdecydowałeś się na zakup tych rzeczy? Któregoś dnia do twoich drzwi puka mężczyzna oferujący nowy rodzaj łącza internetowego. W zasadzie jesteś zadowolony z jakości usług oferowanych przez twojego obecnego dostawcę, ale po kilku minutach rozmowy postanawiasz przyjąć nową ofertę. Zamykasz drzwi i dopiero wtedy zadajesz sobie pytanie: DLACZEGO? Czy te przykłady brzmią znajomo? A może chciałbyś raczej wywierać wpływ na innych ludzi niż im ulegać? Jeżeli tak, to bez wątpienia zainteresuje cię książka napisana przez dwóch psychologów społecznych, którzy badają najczęściej stosowane techniki wpływu społecznego. Dariusz Doliński i Tomasz Grzyb analizują skuteczność tych technik, a kiedy je opisują, za każdym razem odpowiadają na trzy pytania: • Jaka idea przyświeca danej technice wpływu społecznego? • Co na ten temat mówią badania? • Jaki mechanizm psychologiczny decyduje o skuteczności danej techniki? „Ta książka przedstawia aż 100 takich technik, obejmujących prawie wszystkie obszary życia codziennego – nie tylko zakupy, lecz także bliskie relacje oraz nasze zachowania, zarówno w sferze publicznej, jak i prywatnej. Każda z opisywanych technik została naukowo zbadana i udokumentowana, autorzy jednak, zamiast skupiać się na analizie statystycznej, koncentrują się na rzeczywistym wpływie tych technik na nasze życie.”

Złoty okres rozwoju psychologii społecznej przypada na lata sześćdziesiąte i siedemdziesiąte XX wieku. To z tego czasu pochodzą przełomowe odkrycia, które do dziś budzą gorące dyskusje i stanowią inspirację dla badaczy. Nieprzypadkowo jest to również okres największej popularności eksperymentu terenowego – metody badawczej, która dziś jest już używana coraz rzadziej. Tomasz Grzyb analizuje status eksperymentu terenowego we współczesnej psychologii. Rozważa możliwości prowadzenia badań psychologicznych tą metodą z zachowaniem najwyższych standardów etycznych (problem świadomego uczestnictwa w badaniach, kwestia rejestracji przebiegu eksperymentu), porządkuje kwestie metodologiczne, które należy wziąć pod uwagę, planując badania eksperymentalne (m.in. operacjonalizacja zmiennych, doprecyzowanie procedur, szkolenie pomocników eksperymentatora). Osobny rozdział autor poświęca możliwościom publikacji wyników badań eksperymentalnych w liczących się periodykach – a więc de facto statusowi uzyskiwanych tą drogą danych we współczesnej psychologii społecznej. Psychologowie-badacze znajdą w tej książce praktyczne wskazówki dotyczące realizacji eksperymentów terenowych oraz doniesienia z najbardziej znaczących w psychologii społecznej badań realizowanych metodą eksperymentu terenowego. Tomasz Grzyb przekonuje, że mimo nieco bardziej skomplikowanej metodologii oraz koniecznych do rozstrzygnięcia dylematów natury etycznej eksperymenty terenowe można – i trzeba – prowadzić. „Tomasz Grzyb jest jednym z niewielu badaczy w Polsce (a obecnie również na świecie), którzy konsekwentnie prowadzą przede wszystkim badania terenowe. Bardzo dobrze się zatem stało, że właśnie on jest autorem przełomowej, moim zdaniem, książki w polskiej literaturze psychologicznej” – z recenzji prof. dr hab. Dariusza Dolińskiego. „Są książki, w których badaniom terenowym poświęcony jest jeden lub kilka rozdziałów, brak jednak pracy poświęconej temu tematowi. Ta monografia usuwa te lukę i może pozwolić psychologom społecznym nie tylko na uzyskanie wiedzy, jak takie badania prowadzić, lecz także tworzy swoistą tożsamość psychologii społecznej” – z recenzji prof. dr hab. Władysława Jacka Paluchowskiego. Dr Tomasz Grzyb – psycholog społeczny, adiunkt w Katedrze Psychologii Społecznej Filii Uniwersytetu SWPS we Wrocławiu, visiting lecturer w NATO School w Oberammergau w Niemczech, konsultant przy projektach NATO dotyczących operacji psychologicznych. Naukowo zajmuje się psychologią wpływu społecznego, technikami wpływu i propagandą. Jest współautorem replikacji słynnego eksperymentu Stanleya Milgrama, autorem oraz współautorem licznych eksperymentów terenowych. Publikował w „Psychologii społecznej”, „Polish Psychological Bulletin”, „European Journal of Applied Psychology”, „Journal of Applied Social Psychology”, „Social Psychological and Personality Science”. Interesuje się metodologią badań (zarówno naukowych, jak i marketingowych), historią najnowszą oraz techniką (od pralki automatycznej przez nożyce hydrauliczne do czołgu Abrams). We wrocławskim oddziale SWPS prowadzi zajęcia z zakresu technik wpływu społecznego, statystyki i metodologii, SPSS oraz badań marketingowych. Jego główną ambicją jest przekonanie wszystkich dookoła (ze szczególnym uwzględnieniem trójki własnych dzieci), że na wszystkie, nawet najbardziej dziwaczne pytania można znaleźć odpowiedź. Dr Tomasz Grzyb jest doświadczonym popularyzatorem nauki – w „Charakterach” oraz prasie lokalnej publikował popularnonaukowe artykuły dotyczące technik wpływu społecznego, prowadził wykłady dla dzieci i seniorów dotyczące mechanizmów działania reklamy oraz wykład dla rodziców w Strefie Rodzica SWPS.