„Stanisław Łucarz” – książki

Użyte w tytule hasło przewodnie wiosennego numeru to słowa, które padają w rozmowie Jezusa z uczniami po uzdrowieniu przez Niego człowieka cierpiącego na epilepsję. Uczniowie dopytywali wówczas swojego Mistrza, dlaczego oni niczego w tej sytuacji nie mogli zrobić. W odpowiedzi Jezus najpierw pochylił się nad ich małą wiarą, a później powiedział, że niektóre duchy można wyrzucić tylko modlitwą i postem (por. Mt 17,14 21). O tym, jaki kształt winien przyjąć post mający towarzyszyć modlitwie, piszą w numerze między innymi: Maria Miduch o starotestamentowych korzeniach modlitwy, postu i jałmużny, ks. Stanisław Witkowski o tym, czym jest post chrześcijański, Jan Konior SJ o św. Janie Chrzcicielu jako człowieku pustyni i umartwienia oraz Józef Augustyn SJ o praktyce postu. Ponadto Marcin Ciechanowski OSPPE ukazuje post z perspektywy egzorcysty, Michał Kuś zastanawia się, po co tak naprawdę pościć, a Dariusz Kowalczyk SJ, odwołując się do kuszeniu Jezusa na pustyni, pokazuje, że w podobny sposób diabeł kusił i nadal kusi Chrystusowy Kościół. W kolejnych artykułach znajdziemy refleksje: Stanisława Łucarza SJ o apathei głównym celu praktyk ascetycznych w starożytności chrześcijańskiej i jej źródłach w filozofii greckiej, Szymona Hiżyckiego OSB o tym, co na temat jedzenia, picia i wstrzemięźliwości pisali Ojcowie pustyni, oraz Marka Blazy SJ o poście w chrześcijaństwie wschodnim. Dział główny numeru zamyka artykuł psycholog Agnieszki Chemperek o roli abstynencji alkoholowej w zespole uzależnienia i ks. Piotra Kulbackiego o Krucjacie Wyzwolenia Człowieka ruchu odnowy religijno-moralnej, którego autor był członkiem-założycielem i moderatorem. Post jest także głównym tematem pozostałych działów numeru. W Duchowości Ćwiczeń Tadeusz Hajduk SJ pisze o roli postu w duchowości ignacjańskiej, w Rozmowach duchowych o duchowych owocach rekolekcji z Postem Daniela opowiada Krzysztof Gajos SAC z Centrum Animacji Misyjnej w Konstancinie-Jeziornie, a w dziale Z historii duchowości zamieszczamy fragmenty kazania Piotra Skargi SJ o pożytkach postu świętego. Język Księdza Skargi być może wyda się współczesnemu odbiorcy starodawny, ale treści, które podejmuje, pozostają ciągle aktualne Ufamy, że w czasach, kiedy chrześcijański post, podobnie jak inne praktyki ascetyczne, wszedł w kryzys i zatraca się jego prawdziwy sens, refleksja podjęta w numerze stanie się przypomnieniem, po co pościć. Jak czytamy we wstępie do numeru, podejmowany przez nas post, obok modlitwy i jałmużny, winien być bowiem wyrazem pokory, nadziei i miłości człowieka do Boga i stawać się dzięki temu przygotowaniem do głębszej relacji z Nim.

Idea przewodnia numeru wyrażona w tytule dotyka jednego z przejawów kryzysu Kościoła, którego jesteśmy świadkami także w Polsce. Z jednej strony bycie mistrzem czy posiadanie mistrza jest charakterystyczne dla wszystkich znanych nam tradycji kulturowych i religijnych, z drugiej zaś, jak wszystko, co ludzkie, w jakimś procencie ulega patologiom. Tak było zawsze i tak jest dzisiaj. Sam Jezus mówi: „Niepodobna, żeby nie przyszły zgorszenia…” i dodaje: „lecz biada temu, przez którego przychodzą. Byłoby lepiej dla niego, gdyby kamień młyński zawieszono mu u szyi i wrzucono go w morze, niż żeby miał być powodem grzechu jednego z tych małych. Uważajcie na siebie!” (Łk 17,1–2). Zajmujemy się w zimowym numerze tym tematem właśnie po to, abyśmy stali się bardziej uważni na to, co dzieje się w nas i wokół nas. Chodzi też jednak o to, byśmy nie dali się zahipnotyzować złu, które się dzieje, i nie ulegli medialnej presji, jakoby więcej było wokół nas uwodzicieli niż mistrzów. Jedno upadające drzewo czyni więcej hałasu niż cały las stojących prosto. Staramy się zatem pokazać przede wszystkim stronę pozytywną, nie zapominając jednak o ciągłym niebezpieczeństwie patologii. Bo nie ma gwarancji, że nawet najlepszy mistrz nie stanie się uwodzicielem…

Tytułowy problem podjęty został z punktu widzenia filozoficznej antropologii Klemensa Aleksandryjskiego, pierwszego filozofa chrześcijańskiego, który stworzył swój własny system. Jest to system eklektyczny wspierający się na trzech podstawowych filarach: medioplatonizmie, stoicyzmie i Biblii, a jego celem jest wyrażenie przesłania chrześcijańskiego w kategoriach filozofii greckiej tak, aby je uczynić dostępnym dla wszystkich wykształconych w kulturze i filozofii greckiej. Wszystkie analizy zostały przeprowadzone na podstawie interpretacji i komentowania tekstów źródłowych. Książka napisana jest jasnym i prostym językiem, dzięki czemu jest zrozumiała również dla niespecjalistów.