„Jan Urban” – książki

Wybór pism czołowego krytyka komunizmu w II RP, autora ważnych prac o bolszewizmie i innych prądach ideowych epoki, walce z religią oraz losach Kościoła w Rosji carskiej i sowieckiej. Do socjalizmu może należeć jutro, ale przyszłość w znaczeniu długiego trwania nie! Socjalizm jako pożar, jako katastrofa, może przejść po całej kuli ziemskiej, ogarniając kraj za krajem, naród za narodem. Zdaje się, że zbyt wiele nagromadziło się w dzisiejszej ludzkości palnego materiału, a lonty do niego są niemal wszędzie przyłożone. Ale pożaru stałego wyobrazić sobie nie można, szaleje dotąd tylko, dokąd ma coś do trawienia – z tekstu Socjalizm jako religia. Patrząc na rzeki krwi wylanej przez rewolucję rosyjską, nie wolno bolszewizmowi nawet pocieszać się, że te krwawe hekatomby nie były złożone nieużytecznie, że na nich zrodziło się jakieś lepsze, pełniejsze i szczęśliwsze życie. Bo i ci, co pozostali, zostali przez bolszewizm zubożeni materialnie, zepsuci moralnie, poniżeni w swojej godności ludzkiej, zamienieni w stada niewolników – z tekstu My wobec komunizmu. Jan Urban (1874-1940), jezuita, publicysta, znany krytyk bolszewizmu, wieloletni redaktor Przeglądu Powszechnego, twórca i redaktor pisma Oriens (1933-1939), zaangażowany w prace na rzecz katolików w Rosji i Związku Sowieckim, propagator tzw. neounii.

„Ta wieloautorska monografia ukazuje zaangażowanie polskich jezuitów w dzieło duszpasterskie Kościoła katolickiego prowadzone na pograniczu kultur, religii i narodowości na przykładzie dwóch wybitnych duchownych: Tadeusza Kuczyńskiego i Jana Urbana. Pierwszy z nich działał w XIX wieku pośród wiernych Kościołów Wschodnich i wyznawców islamu na terenie Morza Egejskiego, dokąd przybył z Italii po uzyskaniu przez Grecję niepodległości. Drugi działał od początku XX wieku, najpierw w zaborze rosyjskim na Podlasiu, a następnie włączył się w wolnej Polsce w projekt neounii, czyli wsparcia obrządku bizantyńsko-słowiańskiego na białoruskich Kresach II RP”. – prof. dr hab. Bogusław Górka, Uniwersytet Gdański „Towarzystwo Jezusowe wykształciło w swych szeregach wiele osób, których obecnie moglibyśmy określić mianem nietuzinkowych, wybijających się ponad przeciętność, zasługujących na szczególne uznanie czy uwagę. Odnosi się nie tylko do jezuitów pracujących w innych krajach Europy i świata, ale także do jezuitów polskich. Upadek państwa polskiego w końcu XVIII wieku nie wyznaczył zmiany przynależności do grupy narodowej, jaką stanowił żywioł polski. Mimo braku polskiej państwowości jezuici ci dalej zachowywali świadomość przynależności do grupy narodowej, z którą byli związani. Postacie Tadeusza Kuczyńskiego i Jana Urbana łączy przynależność i do polskiej grupy narodowej, i do zgromadzenia jezuickiego, podobnie łączy ich wymiar duchowy oraz działalność społeczna prowadzona na rzecz lokalnych społeczności, jednakże obszar tych działań był stosunkowo odmienny. Obaj jezuici pozostawili po sobie dzieła pisane, które warto było przybliżyć szerszemu kręgowi odbiorców (...). Stąd też należy z satysfakcją odnieść się do Autorów, którzy poświęcili więcej uwagi postaci o. Tadeusza Kuczyńskiego. Podobnie i na uwagę zasługuje osoba o. Jana Urbana”. – prof. dr hab. Jacek Knopek, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu