Autor „Jacques Lacan”

„Jestem dzieckiem księdza” – mawiał Lacan. Będąc pobożnym chłopcem, wychowankiem szkoły braci marystów, miał możność dogłębnego, pełnego wrażliwości poznawania udręk i sztuczek chrześcijańskiej duchowości. Potrafił w fantastyczny sposób mówić do katolików i oswajać ich z psychoanalizą. Towarzystwo Jezusowe postawiło na jego szkołę. „Freud, stary optymista wychowany na Oświeceniu, uważał, że religia jest tylko ułudą, którą w przyszłości rozwieją postępy ducha naukowego. Lacan bynajmniej tak nie uważał: przeciwnie, sądził, że prawdziwa religia, religia rzymska, na końcu czasów omami wszystkich, wylewając morze sensu na coraz bardziej natarczywe i nieznośne realne, które zawdzięczamy nauce”. – Jacques-Alain Miller Triumf religii poprzedzony Mową do katolików to kolejny tom w serii „Paradoksy”. W ramach tej serii, poświęconej przede wszystkim tekstom niepublikowanym, ukazują się kolejno wybrane elementy dorobku Lacana. Jak tłumaczy Jacques-Alain Miller, opiekun spuścizny Lacana: „Tego, czego uczy was każda analiza, nie nabywa się na żadnej innej drodze: ani przez nauczanie, ani przez jakiekolwiek inne ćwiczenie duchowe. W przeciwnym razie – na cóż by ona? Ale czy oznacza to, że tę wiedzę należy przemilczeć? Choćby była ona w przypadku każdej osoby nie wiem jak tylko jej właściwa, czyż nie byłoby możliwości, aby jej nauczać i ją przekazać, przynajmniej jej podstawowe zasady tudzież parę konsekwencji? Lacan stawiał sobie to pytanie i odpowiadał na nie w rozmaitym stylu. W swoim Seminarium argumentuje do woli. W swoich Pismach chce przeprowadzić dowód i dręczy literę wedle upodobania. Oprócz tego mamy jeszcze jego konferencje, rozmowy, improwizacje. Tu wszystko dzieje się szybciej. Chodzi o zaskakiwanie opinii, by tym łatwiej je uwieść. I to właśnie nazywamy jego Paradoksami. Kto mówi? Mistrz mądrości, ale mądrości niepokornej – jakiejś szyderczej, wyzywającej antymądrości. Każdemu wolno uczynić sobie z niej busolę własnego myślenia”. Jacques Lacan (1901–1981) – francuski psychoanalityk i psychiatra, jeden z najbardziej wpływowych teoretyków nauk humanistycznych i społecznych XX wieku. Pod hasłem „powrotu do Freuda” prowadził od początku lat 50. regularne seminaria, w ramach których wnikliwie analizował podstawowe problemy teorii i praktyki psychoanalitycznej. Wnioski wyciągane z doświadczenia analityka odnosił jednak zawsze do fundamentalnych pytań filozoficznych. Dzięki łączeniu w swojej pracy teoretycznej podejścia psychoanalitycznego m.in. z lingwistyką, psychiatrią, filozofią egzystencji i matematyką, Lacan w istotny sposób ukształtował współczesne nauki o człowieku i kulturze. Pozostaje wciąż jedną z najczęściej cytowanych postaci XX-wiecznej humanistyki.

What astonishing success the Name-of-the-Father has had! Everyone finds something in it. Who one's father is isn't immediately obvious, hardly being visible to the naked eye. Paternity is first and foremost determined by one's culture. As Lacan said, "The Name-of-the-Father creates the function of the father." But then where does the plural stem from? It isn't pagan, for it is found in the Bible. He who speaks from the burning bush says of Himself that He doesn't have just one Name. In other words, the Father has no proper Name. It is not a figure of speech, but rather a function. The Father has as many names as the function has props. What is its function? The religious function par excellence, that of tying things together. What things? The signifier and the signified, law and desire, thought and the body. In short, the symbolic and the imaginary. Yet if these two become tied to the real in a three-part knot, the Name-of-the-Father is no longer anything but mere semblance. On the other hand, if without it everything falls apart, it is the symptom of a failed knotting.

Seminarium Jacques’a Lacana, z lat 1953–54, zatytułowane „Pisma techniczne Freuda”, jest jego pierwszym oficjalnym Seminarium wygłaszanym do szerokiego audytorium, gromadzącego się w auli Szpitala św. Anny w Paryżu. Formuła, którą Lacan przyjął, to – idąc za jego słowami – detaliczne komentowanie tekstów Freuda. Towarzyszy temu surowa krytyka wszelkich impasów, wynaturzeń i chybionych konceptów innych autorów skupionych zwłaszcza wokół psychoanalizy ego. Lacan uznaje to za konieczne; pozwala mu to – w duchu jego „powrotu do Freuda” – przygotować bazę dla swojego nowatorskiego opracowania takich konceptów Freudowskiej psychoanalizy jak: przeniesienie, opór, narcyzm pierwotny, narcyzm wtórny, ja idealne, Ideał-ja, nad-ja, interpretacja, miejsce i funkcja analityka itp. W samym centrum tego opracowania stoi topika Wyobrażeniowego oraz funkcja trzech zasadniczych rejestrów struktury podmiotu: Realnego, Symbolicznego i Wyobrażeniowego. Cel, który sobie Lacan przy tym stawia, to wyrwać samą psychoanalizę z sideł relacji dualnej, uczynić Freudowskie koncepty operatywnymi w codziennej praktyce klinicznej oraz sprawić, by przekazywanie psychoanalizy – jako teorii tej praxis, którą zawdzięczamy Freudowi – miało rangę prawdziwego nauczania. Seminaria Lacana stanowią do dziś jedne z najważniejszych prac w historii psychoanalizy. Kontrowersyjne i fascynujące, są zapisem zarówno oryginalnego przemyślenia samych podstaw nauki Freuda, jak i bezkompromisowego zmagania się z fundamentalnymi pytaniami stawianymi przez filozofię – o granice poznania i myślenia, istotę etyki i ludzką kondycję. Jacques Lacan (1901-1981) – francuski psychoanalityk i psychiatra, jeden z najważniejszych teoretyków w historii psychoanalizy, orędownik nowego podejścia w psychoanalizie i metapsychologii, w którym dużo mniejszy nacisk kładzie się na biologiczne podstawy popędowości człowieka, a dużo większe na symboliczną strukturę języka i kultury. Od 1951 co roku prowadził w Paryżu regularne seminaria, które rozpoczął hasłem „powrotu do Freuda”. Słynne seminaria i pisma Lacana uznawane są za jedne z najważniejszych publikacji humanistyki XX wieku, do których odwołuje się niezliczona liczba współczesnych autorów, nie tylko z obszaru psychoanalizy i psychiatrii. Dzięki łączeniu w swojej pracy teoretycznej podejścia psychoanalitycznego m.in. z lingwistyką, psychiatrią, filozofią egzystencji i matematyką, Lacan w istotny sposób ukształtował współczesne nauki o człowieku i kulturze. Pozostaje wciąż jedną z najczęściej cytowanych postaci XX-wiecznej humanistyki.

Tom "Mit indywidualny neurotyka" zawiera trzy wystąpienia Jacques'a Lacana. Słynne tytułowe wykład o micie indywidualnym neurotyka to brawurowa i oryginalna interpretacja Freudowskiego przypadku "Człowieka-szczura". Lacan tropi strukturę pragnienia neurotyka, który nie może nigdy zejść się z własnym pragnieniem, a gdy jego życie miłosne zdaje się wykraczać poza to rozdwojenie, wytwarza narcystycznego dublera, który żyje w jego zastępstwie. W tym samym wykładzie Lacan interpretuje w tym samym kluczu biografię Goethego i jego miłość do Fryderyki. Pozostałe dwa wykłady dotyczą funkcji porządku symbolicznego i jego znaczenia dla religijnego życia ludzi pierwotnych i współczesnego człowieka.