„Andrzej Muszyński” – książki

Kiedy możemy powiedzieć, że spotkaliśmy kogoś naprawdę? Koncertina to piękny, literacki reportaż o przekraczaniu granic. Tych, które wyznaczyliśmy stalową barierą, oraz tych, które nie pozwalają nam zrozumieć innych. Andrzej Muszyński, nagradzany reporter i pisarz, udaje się na polsko-białoruską granicę. W jednym z ośrodków poznaje Sarwat, Syryjkę, która uciekła przed wojną. Gdy kobieta zaczyna opowiadać swą dramatyczną historię, zadzierzga się między nimi wieź, tym mocniejsza, że autor, doświadczony podróżnik, od lat próbuje dostać się do kraju, z którego Sarwat uciekła. Tyle że ktoś wysoko postawiony z jakiegoś powodu nie chce, by odwiedził Syrię. To przedziwne splątanie poszerza perspektywę, jaką wyznacza tradycyjna relacja przybysza i gospodarza. Dwa światy, polski i arabski, wchodzą ze sobą w konstelację - dzięki rozmowie i wzajemnemu odkrywaniu. Przyjaźń zrodzona w świecie pełnym tułaczego cierpienia stanowi wzruszający akt sprzeciwu wobec barbarzyństwa, którego ludzie dopuszczają w przygranicznym lesie - i wszędzie tam, gdzie "obcych" traktuje się jak zagrożenie.

Ta opowieść to podróż w czasie i przestrzeni do świata naszych przodków – tych, których pamiętamy, i tych sprzed setek tysięcy lat. Bo choć szkolne podręczniki o tym milczą, historia ziem, na których dziś żyjemy, nie zaczęła się od Mieszka. W południowej Polsce odnaleziono liczące nawet do pół miliona lat ślady protoplastów współczesnego człowieka, a w jednej z jaskiń Jury Krakowsko-Częstochowskiej pozostałości po grupie przedstawicieli kultury magdaleńskiej, być może zabitych i zjedzonych w kanibalistycznej uczcie około piętnastu tysięcy lat temu. Ten malowniczy wapienny pejzaż to dom naszych ojców, dziadów i pradziadów, którzy mówią do nas w snach, wracają w podświadomych lękach. Książka Andrzeja Muszyńskiego wymyka się klasyfikacjom: to przepiękna proza autobiograficzna i prehistoryczny reportaż śledczy zarazem. To historia pełna barwnych postaci, a nasi przodkowie należący do różnych gatunków hominidów są odmalowani równie żywo, jak dziadek czy sąsiedzi autora.

Rodzinny dramat w krajobrazie podkrakowskiej wsi, skrytej w cieniu mrocznej jurajskiej doliny Ona i on. Niespełnione marzenia, wciąż żywe tęsknoty i wspólna pamięć codziennie zasypująca ich furą niesegregowanych śmieci. Przejmująco autentyczna opowieść o bezpłodności, współczesności i pokoleniu dzisiejszych trzydziesto-, czterdziestolatków. – Zmiany w psychice bezpłodnych porównuje się do następstw stresu bojowego, choroby nowotworowej. A wie pani, jakie są następstwa tego następstwa? – Już dość, proszę. Pani nas zniszczy. – fragment. Andrzej Muszyński nie idzie na kompromisy. W swojej najnowszej powieści podejmuje tematy ważne i niewygodne, dotąd w polskiej literaturze omijane. Własnym, wyjątkowym, szorstkim, poetyckim językiem opowiada o bezpłodności, aborcji, in vitro, depresji. Nie ucieka, nikogo nie udaje, mierzy się z rzeczywistością. I tego samego wymaga od swoich bohaterów. To nie jest kolejna powieść o pięknie prowincji, uroku sielskiego życia na wsi i naiwnie widzianych «peryferiów». Bez to opowieść pełna emocji i – jak to w balladzie bywa – odrobinę zdradziecka, którą trzeba czytać uważnie, smakować. Chyba że się zachłannie ją połknie jednego dnia. Jak najlepszy serial, od którego nie można się uwolnić. Przepisów na lekturę książki Muszyńskiego jest wiele, ale najważniejsze, by zacząć go czytać. Bo to wybitny pisarz – Wojciech Szot, zdaniemszota.pl.

Współczesna polska odyseja. Powieść o pokoleniu prekariuszy, które na własnej skórze doświadczyło jasnej i ciemniej strony otwierającego się świata Wykształcony trzydziestolatek, bez realnych perspektyw na przyszłość, po sześciu latach spędzonych w Anglii na emigracji zarobkowej wraca z dwójką przyjaciół, Benkiem i Marią, do Polski, do swojego rodzinnego Miasteczka. Mają plan na wspólny biznes: otworzyć wirtualną agencję wyszukującą młodych piłkarzy. Zaczynają z impetem, są na dobrej drodze, by pozyskać inwestora. Benek ma poczucie, że może wszystko, Maria, jego dziewczyna, czuwa nad logistyką, ich przyjaciel rozmawia z kontrahentami. Świeżo upieczony biznesmen uczy się szybko: jak zadbać o wizerunek, jak prowadzić rozmowy. Poznaje środowisko – ludzi czasem groteskowych, ale bystrych i zdeterminowanych. Jest przywiązany do Miasteczka. Tu się wychował, tu kopał piłkę i marzył, by zostać sławnym piłkarzem. Tu żyją jego rodzice, którzy całe życie pracowali w jednym miejscu: ojciec w hucie, matka w spółdzielni mleczarskiej. Praca dla pokolenia ich syna znaczy zupełnie coś innego... Po początkowej euforii marzenia trójki przyjaciół o biznesie zderzają się z twardą rzeczywistością... Bogatsi o doświadczenie nie chcą jednak wracać do pracy w Anglii, zamierzają sami dyktować reguły gry. Burza zmian wisi w powietrzu.

Publikacja nominowana do Paszportów „Polityki” Magiczna. Realistyczna. Uniwersalna Powieść szeroko komentowanego reportażysty Andrzeja Muszyńskiego Mała stara wieś, pośrodku wielkiego „nigdzie”. Tu życie płynie swoim rytmem. Pradawnym zwyczajom akompaniują niewyraźne echa dalekiego świata, docierające zza Zamczyska, rzeki Białej i Pustyni Błędowskiej. W jednej z chałup, na rozrogu porośniętym lipami, mieszkają dziadek i babka. Gospodyni sprawia wrażenie nieobecnej, chłop z każdym dniem wydaje się starszy – coraz częściej zaczyna szeptać do siebie niezrozumiałe, na wpół urwane zdania. Błądzi pustym wzrokiem i miewa napady obłędu. Gdzieś znika. Niekiedy na długie godziny. We wsi mówi się, że chodzi na Podkrzywdzie. Wraz z nimi mieszka wnuk. Obserwuje codzienne rytuały, poznaje sekrety i fascynujące opowieści mieszkańców. Szybko orientuje się, że również jego rodzina ma swoją wielką tajemnicę… Kim lub czym jest nieokreślone „ono”, którego imię na wpół świadomie przywołuje dziadek? Z opowieści chłopca, snutej w połowie mieszkańców, a w połowie jego słowami, z zasłyszanych i dojrzanych elementów wyłania się świat, w którym to, co przyziemne i realistyczne, łączy się z symbolicznym i niedookreślonym. Świat, którego oddanie wymaga osobnego języka. Świat, w którym to, co tamtejsze, okazuje się uniwersalne i aktualne. Pachnąca lasem, paląca w gardło bimbrem i jęcząca głosem zarzynanych kaczek. Hipnotyzująca, sensualna opowieść, w której można zanurzyć się wszystkimi zmysłami.

W maju 2010 roku światowe media obiega sensacyjna informacja o dezerterze, który ujawnia najściślej strzeżone sekrety birmańskiej junty. Major Sai Thein Win zostaje wciągnięty w misterną grę. Gdy generałowie wydają na niego wyrok, ukrywa się już w Norwegii. Wtedy Muszyński wyrusza na jego poszukiwanie. Spotyka go jednak w zupełnie nieoczekiwanym miejscu. To, co usłyszy, wykracza poza scenariusz filmu szpiegowskiego. Cyklon to wynik ośmiu podróży do jednego z najbardziej odizolowanych państw na świecie, w którym żyje około stu trzydziestu mniejszości etnicznych i pół miliona buddyjskich mnichów, a stolicę przenosi się z miejsca na miejsce za radą astrologów. Muszyński przybywa do pogrążonego w ciemności kraju tuż po szafranowej rewolucji i cyklonie Nargis, gdy rzeką Irawadi spływają trupy. Opuszcza go, gdy rodzi się demokracja. To jednak nie jest historia katastrofy naturalnej ani awanturniczej podróży, tylko hipnotyczna opowieść o sile przenikającej wszystkie dziedziny życia, która niszczy, choć nie pozwala na ostateczny rozpad. To wnikliwa analiza potężnych związków religii i państwa oraz brawurowa wyprawa w poszukiwaniu granic władzy. Przemierzywszy najbardziej tajemniczy rejon Himalajów, Muszyński dociera na peryferie świata, a jego reportaż zmienia się w studium ludzkiej obsesji oraz relacji człowieka z językiem i przestrzenią. Książka powstała dzięki Stypendium Fundacji Herodot im. Ryszarda Kapuścińskiego oraz Nagrodzie im. Andrzeja Zawady ufundowanej przez Miasto Gdynia.

Gdzie zaczyna się Południe? Czy granicę wyznacza Linia Brandta? A może szukać jej należy całkiem gdzie indziej? Czy Południe to pojęcie geograficzne, polityczne, ekonomiczne? Czy to styl życia? Klimat? A może to stan umysłu, "beznadziejna i wykolejająca ucieczka w głąb, do serca świata, szukanie wyraźnie odczuwalnego i kojącego strach pulsu życia"? Opowiadane przez Muszyńskiego historie dzieją się wśród bujnej, soczystej zieleni dżungli, na zakurzonych drogach, spalonych słońcem piaskach Atakamy czy pokrytych śnieżną czapą górskich przełęczach. Wśród jego bohaterów znajdziemy afrykańskich dyktatorów, siejących śmierć Czerwonych Khmerów i ich ofiary, południowoamerykańskich rewolucjonistów i bandytów, zagubione wśród szczytów Sierra Nevada plemiona, spadkobierców dawnych cywilizacji. Poznajemy też pasażerów pękającego w szwach azjatyckiego autobusu, arabskich gastarbajterów w Austrii i hałaśliwych handlarzy na afrykańskich bazarach. Andrzej Muszyński w prostych, pozbawionych ozdobników reportażach opowiada małe i wielkie historie, wyczarowując przed naszymi oczami znane i nieznane krajobrazy południowej Azji, Ameryki Łacińskiej, Maghrebu i Afryki. Łącząc pasję podróżnika z dociekliwością reportera, zabiera nas na fascynującą wyprawę w poszukiwaniu Południa.