„Teodor Parnicki” – książki

Powieść historyczna Teodora Parnickiego wydana w 1944 roku w Jerozolimie (wydanie w Polsce: Wrocław 1949). Utwór objęty był w 1951 roku zapisem cenzury w Polsce, podlegał natychmiastowemu wycofaniu z bibliotek. Srebrne orły to druga powieść w dorobku Parnickiego, a zarazem jedna z najpopularniejszych, o czym zdecydował tematyczny związek z dziejami kształtowania się polskiej państwowości (Parnicki rzadko nawiązywał w swoich książkach do historii Polski) oraz fakt, że jest to utwór zbudowany dość tradycyjnie w porównaniu do późniejszych dokonań pisarza. Parnicki wkroczył do literatury z programem odnowy powieści historycznej. Postulatowi maksymalnej wierności źródłom i opracowaniom naukowym towarzyszyła ambicja wykorzystania zdobyczy nowoczesnej prozy psychologicznej. W Srebrnych orłach dążenia te znalazły wyraz w samej konstrukcji utworu, przypominającej nieco Cudzoziemkę Kuncewiczowej. Ciągłe opowiadanie zastąpił montaż scen, opisywanych ze stosunkowo niewielkiego dystansu. Autor posłużył się trzecioosobową narracją personalną, główną postacią powieści czyniąc Arona, wychowanka papieża Sylwestra II, a później – opata klasztoru w Tyńcu za rządów Bolesława Chrobrego. Wydarzenia w roku 1015, poprzedzające wybuch kolejnej wojny Chrobrego z Cesarstwem, o których mowa w pierwszych i ostatnich rozdziałach, tworzą fabularną i narracyjną ramę. Powieść została uznana przez krytykę za najwybitniejsze osiągnięcie wśród utworów podejmujących temat początków polskiej państwowości. Po odwilży 1956 zakaz cenzury cofnięto i do 1975 powieść miała 9 wydań.

Listy Teodora Parnickiego (19081988) do Konstantego Symonolewicza (18841952) to wyjątkowe świadectwo relacji uczeń mistrz. Adresat, wykształcony na Uniwersytecie Petersburskim orientalista, dyplomata i publicysta, pełnił w latach dwudziestych służbę dyplomatyczną w konsulacie polskim w Harbinie. W tym czasie, okresowo pracując jako nauczyciel historii i języka polskiego w miejscowym Gimnazjum Polskim, odegrał kluczową rolę w kształtowaniu się osobowości i zainteresowań literackich przyszłego pisarza. Otaczając przez kolejne lata swego ucznia niemal ojcowską opieką, był świadkiem jego dojrzewania jako człowieka i artysty. Listy składają się na wolny od jakichkolwiek retuszów autoportret psychologiczny i intelektualny Teodora Parnickiego z czasów młodości spędzonej we Lwowie, sporządzony na tle silnie spolaryzowanego pod względem ideowo-politycznym życia literackiego w Polsce drugiej dekady okresu międzywojennego. Teodor Parnicki –urodzony w Berlinie, wychowany w Moskwie i Ufie, w 12. roku życia znalazł się w Harbinie (Chiny), gdzie nauczył się od podstaw języka polskiego i gdzie już kilka lat później postanowił zostać polskim powieściopisarzem historycznym. Po przyjeździe w 1928 roku na studia do Lwowa rozpoczął działalność literacką, dając się poznać jako wytrawny znawca i krytyk literatury rosyjskiej oraz autor opowiadań historycznych, choć za jego oficjalny debiut uchodzi dopiero powieść Aecjusz, ostatni Rzymianin (1937). Po wydaniu w Jerozolimie dwutomowej powieści Srebrne orły (1944/5) – pozostając w służbie dyplomatycznej rządu londyńskiego – pisarz został przeniesiony do Meksyku, gdzie już po wojnie powstały decydujące o jego wyjątkowym miejscu w literaturze polskiej powieści, m.in. Koniec „Zgody Narodów” (1955), Słowo i ciało (1959), Tylko Beatrycze (1962) oraz cykle powieściowe Twarz księżyca (1961-1967) i Nowa baśń (1962-1970). Gdy wrócił do Polski, zaczął coraz częściej i wyraźniej sięgać w swojej twórczości po wątki autobiograficzne, a jednocześnie zdecydował się w niej na grę z ustaleniami historiografii, kontestując ich zobowiązujący charakter i wyznaczając dominującą rolę wyobraźni artystycznej.

Powieść historyczna Teodora Parnickiego wydana w 1944 roku w Jerozolimie (wydanie w Polsce: Wrocław 1949). Utwór objęty był w 1951 roku zapisem cenzury w Polsce, podlegał natychmiastowemu wycofaniu z bibliotek. Srebrne orły to druga powieść w dorobku Parnickiego, a zarazem jedna z najpopularniejszych, o czym zdecydował tematyczny związek z dziejami kształtowania się polskiej państwowości (Parnicki rzadko nawiązywał w swoich książkach do historii Polski) oraz fakt, że jest to utwór zbudowany dość tradycyjnie w porównaniu do późniejszych dokonań pisarza. Parnicki wkroczył do literatury z programem odnowy powieści historycznej. Postulatowi maksymalnej wierności źródłom i opracowaniom naukowym towarzyszyła ambicja wykorzystania zdobyczy nowoczesnej prozy psychologicznej. W Srebrnych orłach dążenia te znalazły wyraz w samej konstrukcji utworu, przypominającej nieco Cudzoziemkę Kuncewiczowej. Ciągłe opowiadanie zastąpił montaż scen, opisywanych ze stosunkowo niewielkiego dystansu. Autor posłużył się trzecioosobową narracją personalną, główną postacią powieści czyniąc Arona, wychowanka papieża Sylwestra II, a później – opata klasztoru w Tyńcu za rządów Bolesława Chrobrego. Wydarzenia w roku 1015, poprzedzające wybuch kolejnej wojny Chrobrego z Cesarstwem, o których mowa w pierwszych i ostatnich rozdziałach, tworzą fabularną i narracyjną ramę.