„Sobolczyk Piotr” – książki

Książka Queerowe subwersje to pierwsza polskojęzyczna monografia literatury homotekstualnej pisana z perspektywy autorskiego rozumienia teorii queer. Część teoretyczna wprowadza rozważania dotyczące statusu teorii queer, jej obecności w polskiej akademii i w świadomości pisarskiej, kwestii wpływu społecznego poprzez literaturę oraz nowej sytuacji recepcyjnej nie tylko w instytucjach okołoliterackich, ale także w ?kulturze uczestnictwa?. Partie interpretacyjne przedstawiają przejście od psychologizacji ku socjologizacji prozy queerowej w powiązaniu z dokonującymi się zmianami społecznymi, queerowe przepracowania mitów (np. Sodomy, genezyjskiego, Don Juana), a także status homoseksualności w gatunkach zewnętrznych, takich jak ?chicklit?, ?powieść historyczna? (na przykładzie figury Władysława Warneńczyka) czy ?literatura dla dzieci i młodzieży?. Omawiani pisarze należą zarówno do klasyki polskiego modernizmu (Witkacy, Gombrowicz, Andrzejewski, Stryjkowski), jak i do fazy postmodernistycznej (Witkowski, Kuczok, Jabłoński, Nasierowski i inni).

Książka opisuje najważniejsze przemiany polskiego literaturoznawstwa w ostatnich 50 latach ? ukazuje narodziny polskiego strukturalizmu, wykształcenie się w jego ramach nurtu komunikacjonistycznego, przejście od strukturalnej poetyki w świetle językoznawstwa ku poetyce kognitywnej, rozmycie mocnych teorii w praktykach poststrukturalistycznych z włączeniem krytyki etycznej, badań nad Zagładą i teorii queer. Równolegle szkicowana jest teoria i historia quasi-paradygmatu ?hermeneutycznego? i jego relacje ze strukturalną teorią interpretacji, marksizmem i dekonstrukcją. Ujęcie panoramiczne stale przeplata się ze zbliżeniem na recepcję twórczości głównego bohatera, Mirona Białoszewskiego. Druga część książki stanowi analizę dyskursu podręczników szkolnych i pomocy dla nauczycieli oraz uczniów (?bryki?), przez co daje wgląd w to, jak polska kultura literacka i edukacyjna przetwarza i przekłada zjawiska literackie przefiltrowane przez naukowe oko ku społecznej dyfuzji.

Książka podejmuje temat dobrze znany literaturoznawstwu – temat recepcji twórczości danego pisarza – ale w nowym ujęciu metodologicznym. Przenosi akcent z recepcji na dyskursywizowanie, a tym samym wykracza poza ramy literaturoznawstwa w stronę kulturoznawstwa oraz filozofii nauki. W pierwszym rozdziale została przedstawiona autorska teoria recepcji, uwzględniająca narratywizm Haydena White’a i jego koncepcję Metatropów, kognitywistyczną teorię prototypu, zastosowaną do opisu procesów paradygmatyzacyjnych w nauce, a także zasady psychologii społecznej. W tej części znajduje się także innowacyjne ujęcie kwestii szkolnej edukacji polonistycznej, odmienne od ujęć proponowanych przez metodykę nauczania języka polskiego. Rozdział drugi to szczegółowe omówienie tekstów krytycznoliterackich o Mironie Białoszewskim, zarówno tych najbardziej znanych, jak i zupełnie zapomnianych.