„Gabriela Abrasowicz” – książki

Ta okazała, dwutomowa publikacja składająca się aż z 15 tekstów to pierwszy projekt zakrojony na tak szeroką skalę i ze względu na koncepcję doboru oraz zakres materiału ma on charakter pionierski. (Nie tylko) fragmenty to jedyna dotąd w Polsce antologia, która nie powstała nawet w minimalnym stopniu metodą przeniesienia na nasz grunt i odtworzenia poprzez przekład tekstów zestawionych przez zagranicznych znawców dramatu. Jej zawartość i układ nie są zatem zależne od przekonań zewnętrznych badaczy. Zbiór został od początku do końca przygotowany przez polski zespół specjalistów i wyrasta z autorskiego wyboru dokonanego przez polską ekspertkę w zakresie dramatopisarstwa chorwackiego z myślą o polskich czytelnikach, przyszłych realizatorach, słuchaczach oraz widzach. Współpracowali z nami uznani tłumacze. Krótką charakterystykę tekstów przestawiamy Państwu w załączonym dokumencie. Nasza propozycja obejmuje sztuki powstałe w przeciągu dwóch pierwszych dekad nowego tysiąclecia. Są to najciekawsze dokonania artystyczne przedstawicieli nie tylko jednej, dwóch, ale aż trzech generacji. W wyborze znalazły się zatem propozycje weteranów, którzy przetrwali próbę czasu, jak również niedawno debiutujących dramatopisarzy, których pozycja jest już jednak ugruntowana. Nazwiska niektórych z nich (np. Lady Katelan, Ivany Sajko, Mate Matiicia, Tomislava Zajeca, Teny tiviić, Ivora Martinicia) są w Polsce w pewnej mierze znane, pozostali dopiero przedostają się do tej przestrzeni. Mamy tu do czynienia z wieloma różnicami, odnoszącymi się do wspomnianego już wieku autorów, momentu w karierze zawodowej, doświadczenia historycznego, bogactwa dorobku pisarskiego i jego statusu w świecie teatralnym, manifestowania różnych spojrzeń, wrażliwości, doświadczeń i impresji oraz sposobów artykulacji. Teksty te łączy natomiast zaangażowanie społeczne, krytycyzm, określone motywy fabularne, kręgi tematyczne i podejmowane problemy, takie jak rodzina, przemoc, kryzys, tożsamość, migracja, marginalizacja, pozycja kobiet. Utwory te nie są dla polskich odbiorców zbyt egzotyczne lub hermetyczne, ich treść jest rozpoznawalna, przystająca do naszych realiów i jednocześnie zajmująca.

Postjugosłowiańska produkcja dramatopisarsko-teatralna to przestrzeń oferująca możliwości zaobserwowania transpozycji idei artystycznych, społeczno-politycznych i filozoficznych. Wiąże się to z mobilnością kulturową, integracją wielu komponentów o różnym pochodzeniu kulturowym oraz tworzeniem nowych jakości. Fundamentem badań nad tym mechanizmem jest postrzeganie kultury jako procesu wymiany oraz odwołanie się do modelu sieci otwartych połączeń. Przedstawione tu projekty artystyczne dramatopisarzy i reżyserów teatralnych, aktywnych w krajach byłej Jugosławii, stanowią potwierdzenie, że jest to zjawisko pozostające wciąż w fazie rozkwitu. Jego dynamiczna formuła to dobry punkt wyjścia do refleksji na temat przepływów oraz powiązań ideowych i estetycznych, coraz bardziej dostrzegalnych w dramaturgii i teatrze wielu krajów Europy.