„Bolesław Waligóra” – książki

Rano dnia 13 VIII na odcinku 46. p.p. rozpoczęła atak 21. dywizja sowiecka, która, nie uprzedzając o tym oddziałów 27. dywizji, natarła na odcinku od Mokrego do Kraszewa. Pod naciskiem nieprzyjaciela placówki 46. p.p. cofnęły się, przy czym przeciwnik wdarł się przez most pod Zawadami na pozycję II batalionu 46. p.p. oraz na pozycję głównego oporu I batalionu 46. p.p. naprzeciw Kraszewa. Wykonując poprzednie instrukcje, które żądały bezwzględnie utrzymania linii czuwania, dowódca pułku rozkazał odebranie ich z powrotem. Te drobne starcia, które trwały od rana, przeobraziły się przed południem w większe walki, zwłaszcza przy odbieraniu pozycji naprzeciw Zawad. Padło kilku zabitych i kilkunastu rannych i ostatecznie nieprzyjaciela wyrzucono, lecz linii placówek całkowicie nie odebrano. Tak zakończyło się pierwsze natarcie 21. dywizji sowieckiej. Wtoku tych działań odczuto w 46. pułku przykry zawód: przed bojem zapowiedziano w rozkazach, że artyleria jest silna i rozwinie potężny ogień, a tymczasem okazało się, że nieprzyjaciel więcej strzelał, niż nasza artyleria. Podobnie było na odcinku 48. p.p.... Bolesław Andrzej Waligóra (ur. 9.09.1898 w Krakowie, zm. 1.11.1940 w Londynie) – major piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari. Jako żołnierz Związku Strzeleckiego, Legionów Polskich i Wojska Polskiego brał udział w walkach w Karpatach, na Wołyniu, w odsieczy Lwowa oraz wojnie polsko-bolszewickiej. Był referentem Wojskowego Biura Historycznego, kustoszem a następnie szefem Archiwum Wojskowego i kierownikiem Archiwum Sztabu Naczelnego Wodza. Uznawany za pioniera polskiej archiwistyki wojskowej. Jest patronem Centralnego Archiwum Wojskowego w Warszawie. Autor wielu książek o tematyce wojskowej. Prezentowana pozycja zawiera opis działań zbrojnych toczących się podczas bitwy warszawskiej pomiędzy 13 a 16 sierpnia 1920 roku. Spis treści: 1. Przygotowania do obrony w trójkącie Modlin – Zegrze – Warszawa 2. Przedmoście Warszawy w ramach planu Naczelnego Wodza z dnia 6 sierpnia 1920 r. 3. Organizacja obrony 11. dywizji piechoty 4. Artyleria trójkąta Modlin – Zegrze – Warszawa 5. Ogólne położenie nieprzyjaciela 6. Nawiązanie styczności z nieprzyjacielem 7. Bój wstępny pod Radzyminem w dniu 13 VIII 8. Wprowadzenie do boju pod Radzyminem odwodu armii (1. litewsko-białoruskiej dywizji) 9. Przeciwnatarcie w dniu 14 VIII 10. Bój pod Ossowem 11. Rezultat walk w dniu 14 sierpnia 12. Wprowadzenie do boju pod Radzyminem 10. dywizji piechoty 13. Zatrzymanie natarcia 10. dywizji piechoty 14. Przeciwnatarcie 1. litewsko-białoruskiej dywizji w dniu 15 VIII 15/ Marsz XIX brygady na Mokre 16. Zarządzenia gen. Żeligowskiego do głównego natarcia i przebieg zdarzeń 17. Walki w dniu 16 sierpnia. Osiągnięcie I pozycji przedmościa 18. Uwagi końcowe Bibliografia Spis szkiców

Niniejsza książka wydana została w 1934 r., ale prace nad nią rozpoczęły się kilka lat wcześniej, gdy autor porządkował dokumentację dotyczącą bitwy warszawskiej, zgromadzoną w Wojskowym Biurze Historycznym. Należy podkreślić, iż Bój na przedmościu Warszawy do dziś pozostaje najbardziej szczegółowym ujęciem zagadnienia działań 1 Armii na przedpolach stolicy. W publikacji tej od początku zwraca uwagę znakomity warsztat archiwisty oraz obiektywizm autora. Pionierska ta praca posiada tym większe znaczenie dla naszej historiografii wojskowej, iż napisana została w znacznej mierze w oparciu o dokumenty oraz wytrwale zbierane relacje ustne. Tymczasem spora część akt, z których autor korzystał, uległa zniszczeniu w czasie II wojny światowej, stąd też pozycja niniejsza może wręcz pod pewnymi względami aspirować do miana źródłowej. Autor nie miał oczywiście możliwości wglądu w archiwalia sowieckie, tym niemniej trzeba zauważyć, iż wykorzystał on w pełni dostępne wówczas opracowania i artykuły wydane przez stronę przeciwną, co umożliwiło dość szczegółową rekonstrukcję także działań Armii Czerwonej. W miejscu tym należy podkreślić wielki obiektywizm badacza. Otwarcie pisze on nie tylko o czynach bohaterskich, ale i sytuacjach, gdy całe pododdziały, ogarnięte uczuciem trwogi, poddawały się panice i rzucały do ucieczki, czy o płaczących z bezsilności żołnierzach, którym przyszło się cofać, ponieważ nie potrafili strzelać.